چەرخ
ن: هانس كریستیان ئه‌ندرسن
و: خالد صالح
سەرباز ب رێڤچوونەكا سەربازی بۆ رێكا رەزا (رێكا چاندنێ) چوو: ئێك، دوو، ئێك، دوو و چانتێ وی یێ ل سەر پشتێ و شیرێ وی یێ ب تەنشتێ ڤە چونكی نهۆ یێ ژ بەرۆكێن شەڕی دهێت و د رێكا خۆ دا بۆ مال، سێربەندەكا پیر د رێكا رەزی دا كەتە بەراهییا وی، گەلەك یا كرێت بوو، لێڤا وێ یا ژێری هەتا سینگێ وێ یا هاتییە خوارێ. “ئێڤارى باش ئەی سەرباز!” پیرەژنێ گۆتێ “ئەڤ شیرە چەندێ جوانە و ئەڤ چانتێ تە ل پشتا خۆ كری چەند یێ گرانە، ب راست تو سەربازی! یا تە ژ دراڤی دڤێت دێ ب دەست ئێخی!”
“سوپاس بۆ تە ئەی سێربەندا پیر!” سەربازی گۆت.
تۆ دارا مەزن دبینی؟ سێربەندێ گۆت و ئاماژە كرە دارەكا ب رەخ وان هەردووان ڤە. “ئەو ب تەمامی یا خلۆلەیە و د ڤێت تو سەركەڤییە سەرێ وێ، دێ كونەكێ بینی و دڤێت تو خۆ د وێرێ را كوور بەردەیە خوارێ! ئەز دێ كنفەكێ ب ناڤتەنگا تە ڤە گرێدەم دا تە پێ بكێشم ل دەمێ تو گازی من دكەی.
“ئەز دێ د ناڤ دارێ دا چ كەم؟” سەربازی پرسیار كر.
“دا پارا بینی!” پیرەژنێ گۆت، دڤێت تو بزانی، دەمێ تو د گەهییە بنێ دارێ دێ ڕێرەوەكێ پان يێ رۆن بینی، ل وێرێ سەد چراك (رۆناهی) یێن هاتینە هەلكرن، پشتی هینگێ دێ سێ دەرگەهان بینی تو دشێی ڤەكەی چونكی كلیلێن وان یێن ب قفلێن وان ڤە، دێ چییە د ژوورا ئێكی ڤە، وی دەمی دێ ل ناڤەڕاستا ژوورێ ل سەر ئەردی سندۆقەكا داری یا مەزن بینی و سەیەكێ ل سەر گرێدایە، دوو چاڤێن مەزن یێن هەین، هەر چاڤەك هندی تەڤلیكەكا كۆپێ چایێ یە. ل سەر تە ئەوە تو ژ وێ چەندێ نەترسی! ئەز دێ بەرمەلیتكێ خۆ یێ خودان چوارگۆشەیێن شین دەمە تە، ل سەر ئەردی رائێخە، پاشی لەزێ بكە و سەی دانە سەر بەرمەلیتكی، سندۆقا داری ڤەكە و هندی تە دڤێت پاران ببە، كو هەمی ژ مس (سفری) چێكری نە، لێ ئەگەر تە پارچەیێن پارێن زیڤی دڤێن دڤێت تو بچییە د ژوورا دووێ ڤە، ل وێرێ سەیەكێ گرێدایە چاڤێن وی هندی ناعورەكێ نە، ژ وێ چەندێ نەترسە، ب دانە سەر بەرمەلیتكێ من و هندی تە پارە دڤێن ببە، لێ ئەگەر تە دڤێت دراڤێن زێڕی ب دەست بێخی تو دشێی وێ چەندێ ژی بكەی، ئەو ژی گەلەكن و پترن ژ وێ چەندێ كو تو بشێی هەلگری، ل سەر تە ئەوە بچییە د ژوورا سێيێ ڤە، لێ چاڤێن ئەو سەیێ ل سەر سندۆقا پارا گرێدای هەر ئێك هندی برجەكێ بازنەیی یە، بزانە كو ئەو سەیێ ژ راستایە، لێ تە خەم ب وی نەبیت، راكە و دانە سەر بەرمەلیتكێ من و هندی تە د ڤێت پارا ژ سندۆقێ ببە دەر.
“ئەڤە یا بەرئاقلە!”سەربازی گۆت”، لێ ئەز ل بەرامبەر دێ چ دەمە تە، ئەی پیرا سێربەند؟ پێ نەڤێت وەكی ئەز هزر دكەم تە (تەمەع)ی یا د تشتەكی دا هەی”.
“نە!” سێربەندێ بەرسڤ دا”، خۆ فلسەك ژی نە! تنێ ل سەر تە ئەوە تو چه‌رخه‌كێ (ماكینەكا ئاگرى) كەڤن بۆ من بینی، داپیرا من داوی جار هێلابوو د بنێ دارێ دا ژ ناڤدا!”.
“باشە، ڤێجا بەندكی ل ناڤتەنگا من گرێ بدە!” سەربازی گۆت.
“ها ئەڤە” سێربەندێ گۆت: “ئەڤە بەرمەلیتكێ من یێ خودان چوارگۆشەیێن شین”.
سەرباز سەركەتە سەرێ دارێ. و خۆ د قۆقلكێ دا خشاند و ل ڕێرەوەكێ پانێ ب سەد چراكا رۆن ب داوی هینا، وەكی چەوان سێربەندێ گۆتیێ.
دەرگەهێ ئێكێ ڤەكر، یا خودێ من، سەیێ خودان دوو چاڤ یێ ل سەربازی دنێڕیت، هەر چاڤەك هندی تەڤلیكەكا كۆپێ چایێ یە.
“تو كوڕەكێ زیرەكی!” سەربازی وە گۆت و سە دانا سەر بەرمەلیتكا سێربەندێ و هند دراڤێن سفری برن هندی چووینە د بەریكا وى دا. پشتی هینگێ سندۆق گرت و سە دانا سەر جهێ وی. چوو د ژوورا دووێ ڤە. چەند جوانە، ل ڤێرە سەیەكێ چاڤێن وی هندی ناعۆرێ یێ گرێدایە.
“هۆسا گەلەك تەماشەی من نەكە!” سەربازی گۆت. ئەو چەند دێ بینینا تە ئێشنیت!” و سە دانا سەر بەرمەلیتكێ سێربەندێ، لێ دەمێ پارچەیێن ژ زیڤی چێكری دیتین هندی دراڤێ ژ سفری چێكری ژ بەریكا خۆ هاڤێتنە دەرێ و بەریكا خۆ و ئەو چانتكێ ب ناڤ ملاڤە تنێ پڕی دراڤێن ژ زیڤی چێكری كرن، پشتی هینگێ چوو د ژوورا سێیێ ڤە! ئەو چەند یا ب ترس بوو. ب راست وی سەی دوو چاڤێن مەزن مینا برجەكێ بازنەیی هەبوون ل سەر سەرێ وی وەكی دوو خڕخالان د زڤڕین.
“ئێڤاری باش!” سەربازی وەگۆت و سلاڤ كر چونكی بەری هینگێ وی چ سە وەكی ڤی نەدیتی نە، لێ دەمێ دەست ب نێڕینا وی كری هزر د وێ چەندێ دا كر كو ل سەر وی ئەوە وی دانیتە سەر ئەردی و سندۆقێ ڤەكەت، وەی یا خودێ من، چەند زێڕێ ل وێرێ ل سەرێك، دشێت پێ كۆپنهاگن هەمیێ پێ بكڕیت و هەمی پارچەیێن شریناهییان، هەمی یاریێن سەربازێن تەنەكەی، قامچییان و یاریێن هەسپێ هەژهەژۆك ئەوێن ل جیهانێ هەین، بەلێ دراڤەكێ مشە ل وێرێ هەبوو.
سەرباز رابوو هەمی پارچەیێن زیڤی كو هەردوو بەریكێن خۆ و چانتێ ب ناڤ ملاڤە هاڤێتن و گوهاڕتن ب یێن زێڕی، بزانن وی هەمی بەریكێن خۆ پڕ كرن و چانتێ پشتێ، هەردوو جزمێن خۆ كو وەلێ هاتی ئێدی رێڤەچوون ل بەر وی ب زەحمەت كەت! نهۆ دراڤ ب دەست كەت! و سە زڤڕاندە ڤە سەر سندۆقێ، دەرگەهـ گرت و د ناڤا دارێ را گازی كر:
“نهۆ بكێشە ئەی پیرەژنێ!”
“تە چه‌رخ دگەل خۆ هینا؟” پیرەژنێ پرسیار كر.
“تو یا هەقی، من ئەو چەند ب تمامی یا ژ بیر كری، و ڤەگەڕییا و ماكینە هینا و سێربەندێ ئەو كێشا، جارەكا دی ل رێكا رەزا راوەستییا، ب بەریك و جزمە و چانتێ پشتێ و كولاڤ یێن پڕی پارە.
“لێ دێ چ ل ڤى چه‌رخى كەی” سەربازی پرسیار كر.
“تە چ ژێ نینە!” سێربەندێ گۆت” و نهۆ پشتی تە دراڤ ب دەستئێخستین، ڤێجا وى چه‌رخى بدەف من!”.
“نە نە، نهۆ دێ بێژی یە من تە چ مەبەست پێ هەیە ئەگەر دێ شیرێ خۆ دەرئێخم و سەرێ تە بڕم”.
“نە، نا بێژمە تە” سێربەندێ گۆت.
و سەربازی سەرێ سێربەندێ بڕی و كەتە سەر ئەردی. بەرمەلیتكێ وێ راكر دا هەمی دراڤێن خۆ بكەتە د ناڤدا و وەكی بوقچەكێ ل سەر پشتا خۆ راكەت، و ماكینە كرە د بەریكا خۆ دا و ئێكسەر بەرێ خۆ دا باژێڕی.
باژێڕەكێ جوان بوو، بەرێ خۆ دا بهاترین ئۆتێلا وێرێ داكو باشترین ژوور تێڤە بگریت، خۆشترین خوارن كو ئەو حەز ژێ دكەت داخواز بكەت چونكی نهۆ ئەو یێ دەولەمەندە هندی دراڤ یێن هەین.
لێ ئەو خولامێ كو دێ جزما وی پاقژ كەت ب سەیر دیت زەلامەكێ هۆ یێ دەولەمەند جزمەكا كەڤن يا وەكی ڤێ د پێیان و هێشتا چ پێلاڤێن نوی نە كڕین، ل رۆژا دووڤدا جزمەكا نوی پەیدا كر دا ل پێ خۆ بكەت و جلكێن نوی یێن جوان دا لبەر بكەت! نهۆ سەرباز وەكی شازادەیەكێ هێژا لێ هات و بۆ وی ل سەر هەر جوانییەكێ ل ڤی باژێرێ وان ئاخفتن و ل سەر پاشایێ وان و كچا وی یا جوان.
“چەوا و ل كيرێ مرۆڤ دشێت ببینت؟” سەربازی پرسیار كر.
“قەت نابیت بهێتە دیتن!” هەمییان گۆتنێ. “ئەو د قەسرەكا مەزن يا ژ سفری چێكری دا دژیت گەلەك دیوار و برج هەنە و كەس نینە بوێریت بچیتە ژوورڤە تنێ پاشا نەبیت، وەسا بۆ وێ هاتبوو پێشبینی كرن كو ئەو دێ شوو ب سەربازەكێ نورمال كەت و ئەڤ چەندە یا ب دلێ پاشای نەبوو!”.
سەربازی هزرێن خۆ د وێ چەندێ دا كرن كو ب راست د ڤێت چاڤپێكەتنەكێ د گەل ڤێ كچكێ بكەت لێ قەت رێكێ بۆ وێ چەندێ نادەنێ.
ب راست سەرباز د ژیانەكا خۆش دا دژییا، نیشاندانێن شانۆیی یێن كۆمێدی دیتن، بەرێ خۆ دا گولستانا پاشای و دراڤێن زۆر وەكی سەدەقە ددانە هەژارا و ب راست ئەڤە جوانی بوون ژ وی، ژ رابردوویێ خۆ فێر ببوو ب دەستئێخستنا هەر فلسەكی چ واتا خۆ هەیە، مە چ ژێ نینە، نهۆ ئەو یێ دەولەمەندە، سەروبەرێ وی یێ جوانە، گەلەك هەڤال ب دەست خۆ ئێخستن كو ئەو ددیتن زەلامەكی باش و ژ مالەكا مالماقوول و سەربازی ئەڤ چەندە گەلەك د ڤییا، ژ بەر كو رۆژانە پارە دمەزاختن و چ داهات ب ئێكجاری ل بەرامبەر ب دەست نە دئێخست، ل داویێ چ بۆ نەمان ژ بلی دوو فلسان، ل سەر وی ئەو بوو ژ ژوورێن ب سەروبەر كو تێڤە بوو بچیتە د ژوورەكا بچووك ڤە ل بانی، و ل سەر وی ئەوە پێلاڤا خۆ پاقژ بكەت و ببرسقینت، چ هەڤالێن وی سەرەدانا وی نەكرن كو دڤییا ئەو ل سەر پایێ بكەڤن هەتا دگەهنە نك وی.
ئێڤارييەكا گەلەك تاری ب سەردا هات و سەربازی پێ چێ نەدبوو چراكەكی بكڕیت، بیرا وی و شەمالكێ و ماكینێ هات كو ژ قۆقلكا دارێ هیناینە دەر دەمێ پیرەژنێ هاریكارییا وی كری كو تێدا بچیتە خوار، ماكینە و شەمالكا بچووك ب دەستێ خۆ گرتن لێ دەمێ ماكینە هەلكری و چریسك ژ بەرێ وی چووین دەرگەه هاتە پالدان و ڤەبوو و سەیێ خودان دوو چاڤێن مەزن مینا تەڤلیكا كۆپێ چایێ كو د داری دا دیتی ل بەرامبەری راوەستییا و گۆتێ: “هێژایێ من چ فەرمان ددەت!”.
“چەوا؟!”، سەربازی گۆت. ئەڤە چه‌رخه‌كێ ب باندۆرە. ئەرێ ئەز د ڤی كاودانی دا دشێم یا من دڤێت بخوازم! بۆ خۆ هندە دراڤی ب دەست بێخم. فررر، ژ بەر چاڤا هندا بوو، فررر جارەكا دی ڤەگەڕییا و كیسكەكێ دراڤی د دەڤی دا بوو.
نهۆ زانی وی چ ماكینەكا لاو یا هەی. ل دەمێ جارەكێ ل ماكینێ ددەت ئەو سە دهێت یێ ل سەر سندۆقا دراڤێن سفری گرێدای، و دەمێ دوو جاران ل ماكینێ ددەت ئەو سە دهێت یێ ل سەر سندۆقا دراڤێن زیڤی گرێدای، و ئەگەر سێ جاران ل ماكینێ بدەت ئەوێ زێر هەین دهێت، ب ڤێ چەندێ سەرباز سەر ژ نوو خۆ ڤەگوهاستە ژوورەكا ژێهاتی و هات ب جلكێن سەروبەر ڤە و هەمی هەڤالێن وی هەر وێ گاڤێ نیاسینە ڤە و گەلەك حەز ژێ كرن.
رۆژەكێ هزرێن خۆ كرن كو سەیرە كەس رێكێ نادەتێ شازادەیێ ببینت! پێ نەڤێت ئەو گەلەكا جوانە وەكی هەمی دبێژن! لێ چ مفا د ڤێ چەندێ دا هەیە و ئەو د قەسرا سفری یا خودان گەلەك برج ڤە یا زیندانكری. ئەرێ ب راست ئەز نەشێم ب چ رێكا هەی ببینم. كا ماكینا من! جارەكێ ل ماكینێ دا ژ نشكەكێڤە سەیێ خودان هەردوو چاڤێن مەزن كو هەر چاڤەك هندی تەڤلیكا كۆپێ چایێ هات.
“ئەز دزانم دەم درەنگە، لێ ئەز گەلەك حەز دكەم شازادەیێ ببینم ئەگەر خۆ بۆ چركەیكا كورت ژی بیت!”
سە هەر د وێ گاڤێ دا ل پشت دەرگەهی هندا بوو و بەری سەرباز هزرێن خۆ د وێ چەندێ دا بكەت دیت زڤڕی و شازادە یا هینای كو ل سەر پشتا سەی یا نڤستی یە و گەلەك جوان دیار دكر كو ب راست دیار دكر شازادەیە، سەرباز نەشییا خۆ كو ماچی نەكەت كو سەربازەكێ ب راست بوو.
سەی غار دا و شازادە زڤڕاندەڤە، دەمێ بوويه سپێدە و پاشای و پاشایێ چا تێكرین شازادەیێ گۆت كو وێ خەونەكا سەیر ب شەڤێ یا د خەوا خۆ دا ل سەر سەی و سەربازی یا دیتی.
“ئەو چ هزرن تە هەین؟” پاشایێ گۆتێ.
و ل سەر ئێك ژ خزمەتكارێن وێ یێن پیر ئەو بوو كو زێڕەڤانییا تەختێ شازادەیێ ل شەڤا دووڤدا بكەت دا بزانن كا راست خەونە یان كا ئەو چ تشتە.
پشتی دەمەكی سەرباز بۆ دیتنا شازادەیا جوان ب دژواری خەریب بوو لەوما سە ب شەڤ هات و بر و هندی شیای غاردا، لێ هندی پیرەژن بوو جزما خۆ یا بارانێ كرە پێ خۆ ل دووڤ و ب هەمان غار بازدا. دەمێ دیتی هەردوو د خانییەكێ مەزن دا بەرزەبوون د دلێ خۆ دا گۆت من جهـ زانی، و ب پرتەكا گێچێ (تەباشیر)ێ نیشانا خاچەكا مەزن ل سەر دەرگەهی كێشا و زڤڕی هاتەڤە و ل سەر تەختێ خۆ خۆ درێژ كر، لێ دەمێ سە ڤەگەڕیایەڤە پشتی شازادە گەهاندییە مالا وێ، نیشانا خاچێ ل سەر دەرگەهی دیت، كو سەرباز تێڤە دژیت، وی ژی پارچەيه‌كا گێچێ هەلگرت و نیشانا خاچێ ل سەر هەمی دەرگەهان ل باژێڕێ كێشان. ئەڤە ژیری بوو ژ وی، پیرەژن ئێدی نەشێت دەرگەهێ درست ببینت هندی نیشانا خاچان ل سەر هەمی دەرگەهان هەبوون.
ل سپێدە زویێ پاشا و پاشایا وی بەرهەڤ بوون، و خزمەتكارا پیر و هەمی ئەفسەر دا بزانن كا شازادە شڤێدی ل كیڤە بوو.
“ئەڤە ئەو جهە!” پاشایی گۆت دەمێ دەرگەهێ ئێكێ دیتی و نیشانا خاچێ یا ل سەر.
“نە خۆشتڤيیێ من، ئەڤەیە” پاشایێ گۆت دەمێ دەرگەهێ دووێ دیتی و نیشانا خاچێ یا ل سەر.
“لێ ئەڤە خاچە و واهە خاچە” هەمییان گۆتن. خاچ ل هەر جهی هەبوون كو ئەو لێ نێڕین. تێگەهشتن لێگەریان ب ڤێ رێكێ چ مفایێن خۆ نینن.
لێ خانما پاشا ژنكەكا ژیر بوو و د شییا گەلەك تشتان بكەت. مەقەسا خۆ یا مەزن يا زێڕی هەلگرت و پارچەیەكا پەڕۆكەكێ مەزن يێ ئارمیشی بڕی و كرنە پارچەیێن بچووك و كیسكەكێ جوان پێ دروی و پشتی هینگێ پڕ كرن ژ دندكێن گەنمێ رەش و ب پشتا شازادەیێ ڤە گرێدا و ب مەقەسا خۆ كونەكا بچووك د كیسكی ڤە كر دا دندكێن گەنمی ل سەر درێژاهییا وێ رێكا شازادەیێ تێرا دبەن ژێ بڕێژن.
ب شەڤێ سە جارا دووێ هاتەڤە و شازادە دانا سەر پشتا خۆ و ب غار بۆ سەربازی بر كو گەلەك حەز ژێ كر و ژ دل دخواست كو ئەو ژی شازادە با دا بكەتە هەڤژینا خۆ.
سەی هەست پێ نەكر چەوان رێك ژ قەسرێ هەتا پەنجەرا سەربازی ب دندكێن گەنمی هاتییە رەشاندن كو شازادە دگەل خۆ ب سەرئێخستی یە وێرێ.
ل سپێدەیێ پاشای و خانما پاشای ڤێ جارێ زانین كچا وان كا ل كيرێ بوو و سەرباز دەستەسەركرن و هاڤێتنە د زیندانێ ڤە.
سەرباز ل پشت شفشان روونشتە خوار و زیندان چەند یا تاری و دلگرتی بوو، پاشی ئەو پێ هایداركرن: دێ تە سوباهی ل سێدارەیێ دەن. ئەڤە بۆ سەربازی تشتەكێ ب ساناهی نەبوو و وی چه‌رخێ خۆ ژ بیركربوو هێلابوو ل ئۆتێلێ.
ل سپێدەیێ شییا خەلكی ل پشت شفشێ د وێ كولینكا بچووك ڤە ببینت ئەو یێن ژ دەرڤەی باژێڕی هاتین دا وی ل دەمێ ل سێدارەیێ ددەن ببینن. دەنگێ دهۆلا بهیست و رێزكێن سەربازا دیتن. هەمی خەلك یێن هاتین. ئێك ژ وانا كوڕێ پنیدۆزی بوو ب بەرمەلیتكێ خۆ یێ پیستی و شمكا خۆ ڤە، وەسا یێ غار د دەت هەر وەكی یێ ل سەر هەسپەكی و كه‌ته‌كا شمكا وی فڕی سەر دیواری كو سەرباز ل وێرێ یێ روونشتی یە و د شفشان را یێ لێ دنێڕیت.
“تو ئەی كوڕێ پنیدۆزی، وەسا لەزێ نەكە” سەربازی گۆتە وی كوڕی “تۆ چ نابینی ئەگەر ئەز ژ ڤێرە نە دەركەڤم، لێ غار بدە و ماكینا من بینە ل وی جهێ ئەز لێ ئاكنجی و دێ چوار فلسان وەرگری! لێ ل سەر تە ئەوە تو بەری بای راكەی!” و چونكی وی لاوی گەلەك د ڤییا وان چوار فلسان ب دەست بێخیت ب لەز بەزی دا ماكینێ بینت و رادەستی سەربازی بكەت و دا گوهێ خۆ ب دەینێ كا چ چێ بوو.
ل دەرڤەی باژێری ستوونێن سێدارەیێ هاتنە دانان و ب سەربازان دۆرپێچ كربوون، ب سەدان هزاران ژ خەلكی، و خانما پاشا و پاشا ل ئەیوانەكا جوان ل بەرامبەری دادوەری و راوێژكاران روونشتن.
سەرباز ل سەر پاییسكێ یێ روونشتی بوو و دەمێ د مژوول ب گرێدانا كنفێ ل سەر ستۆیێ سەربازی ڤە گۆت: نورمالە ل بەری حوكمكرنێ ب سێدارەدانێ دهێلن هیڤییەكا وی یا سادە كو دخوازیت ب جهـ بینن، وی دڤێت قەلوونەكێ بكێشیت دا ئەڤە داوی جار بیت ل ڤێ جیهانێ.
پاشا نەشییا داخوازییا وی رەد بكەت و سەربازی چه‌رخێ خۆ هەلگرت و جارەكێ لێدا، دوو جاران، سێ جاران. هەرسێ سە ل بەرامبەری وی راوەستییان. یێ ئێكێ كو خودانێ دوو چاڤێن مەزنێن هندی تەڤلیكا كۆپێ چایێ، و یێ دووێ خودانێ هەردوو چاڤێن هندی ناعۆرێ و یێ سێیێ كو دوو چاڤێن هندی برجەكێ بازنەیی هەین.
“هاریكارییا من بكەن كو نهۆ ئەز نەهێمە سێدارەدان!”، سەربازی هەوار كر. هەرسێ سەیان ب سەر دادوەر و و راوێژكاران دا گرت و لەقەك ل پێ یێ ئێكێ دا و یێ دی دفنا وی بلند هاڤێتنە ئەسمانی و كەتن و ب تەمامی لەشێ وان شكەستن.
“نە!” پاشای گۆت، لێ سەیێ ژ هەمییان مەزنتر ئەو و خانما پاشای گرتن و هاڤێتنە پشت یێن دی. ترس د سەربازان ئالییا و خەلكی هەوار كرن “ئەی سەربازێ عەزیز، مە دڤێت تو ببییە پاشایێ مە و خانما شازادە یا جوان بینە بلا ببیتە هەڤژینا تە!”
پاشی دانانە سەر پایتۆنا پاشای و هەرسێ سەیان ل پێشییا وان سەما كرن و كرنە هەوار “بژیت، بژیت” و زارۆكان فیتك ڤەدان و سەربازان نمایشەك ب هەلكەفتێ پێشكێش كرن.
شازادە ژ قەسرا خۆ یا سفری دەركەت و بوو خانما پاشای، و ئەڤەیە یا وێ دڤییا و ئاهەنگا دەهواتێ هەشت رۆژان ڤەكێشا و سە ل دۆرماندۆرى سفرێ ڤەجەمییان و چاڤێن وان ژ كەیفا دا دبرسقین.
ژێدەر: قصص و حكایات خرافیة، هانس كریستیان أندرسن، وەرگێران بۆ زمانێ عەرەبی: دنی غالی، دار المدی للثقافة والنشر، سالا 2005ێ.
– چيڕۆكا (چه‌رخ) يان (ماكينا ئاگرى) ل سالا 1835 ێ هاتيه نڤيسين.
