كولی
حكیم عبدالله
دەستێ وی ل بن ئەرزینكا وی یە و ب دەستێ دی جارجار كەفیكا خۆ ژبەرویكا پەنتەرۆنی دئینیتە دەرێ و خوهێ ژ ئەنیا خۆ ڤەدمالیت. خارنا خۆ هێژ ب نیڤی نەكربوو هەكو دەوروبەرێن وی تاری بووین. چاڤێن وی ڕك وڕك ل ڤێ پێلا رەش بوون… رۆژ دناڤ عەسمانێ تاری دا بەرزە بوو… خودانێ خارنگەهێ روناهی هلكرن. وەكی نوكا ل بەری دای، هەر هندەك بڕەخەكیڤە چوون. هندەك ژی هاتنە دخارنگەهێڤە و وەكی هۆڤا هێرش كرە سەر قازانا و داخازا خارنێ كر. چ نەمایە ژبەر وێ ژمارا مەزن یا ترۆمبێلان رێكا گەلی بهێتە گرتن. شاگردێن خارنەگەهێ وەكی ناعورێ دزڤڕن و دهێن و دچن دا هندی زویترە ڤێ ژمارا مەزن برێبێخن. دەنگێ سترانان ژی دناڤ ڤێ گێلەشۆكێ دا جار بلند دبوو، جار ژی بەرزەدبوو. ئەڤێن دبوورین و ژ ترۆمبێلان نەدهاتنە خارێ ل دوڕیانا كورا بژالە دبوون… هندەك بۆ رۆژهەلاتی و یێن دی بۆ لایێ چەپێ دچوون.
حەویا وی نەهات ل مال بمینیت و وەكی خەلكەكێ دی ب بێدەنگی پێشوازیا ڤان گوهۆڕینا بكەت. ئەڤە چەندین هەیڤە دەڤەر یا دكەلیت… تەڕۆهشك پێكڤە دهێنە سۆتن… گوند كاڤل دبن… رویبار و كانی هشك دبن… فێقیی چەم و بیستانا دهێتە تالانكرن و سۆتن. هەی لە ل وی و بابێ وی خۆ قۆرتال كەت. دبێژن هندەك شیان خۆ بگەهیننە سنۆران و یێ نەشیا ژی چارەنڤیسەكێ رەش ل پێشیا وی یە.
ئێڤارەكا درەنگ دگەل چەند هەڤالەكا ل چایخانا دكەڤیتە تەنشت ئامادەیا كاوە و ل بەر لێڤا رویباری، بەرامبەر پرێ یێ روینشتی بوو. بەرێ وی دكەتە وی دیوارێ مەزن ئەوێ كەلا پڕی هۆڤ. چاڤێن وی یێ ل رێزكا ترۆمبێلین زیل ئەوێن تژی ژن و زاڕۆك ژ رۆژئاڤای ڤە بەرەف رۆژهەلاتی دچوون. دێمێن دامای و پرچێن قژاڤژ و كراس و كورتەكێن دڕیای و قڕێژی… ل هەر لایەكێ ترۆمبێلێ ژی، كۆلاڤ سۆرەك ل هنداڤ وان راوەستایە و تبلا وی ل سەر جەلەبكا تڤەنگێ یە. ئێك، دو، سێ، چار ، هەشت، یازدە، بیست…. چاڤێن وی ب هژمارتنا ترۆمبێلان ڤە وەستیان… دەها قەیتكە… بۆ من بیستا… سیه و ئازنیڤ… قەرەبالغا هەڤالێن وی، ئەوێن مژویلی دومینێ و های ژ بایێ دونیایێ نە، وەكر كو بەرێ خۆ ژ جاددێ بزڤڕینیت و دەستویریێ ژ وان بخازیت و قەستا جهەكی بكەت و بتنێ روینیت، بەلكی هەر چ نەبیت تێر بكەتە گری و كەس رۆندكێن وی نەبیت چونكی یێ پشتراستە دێ بیتە پێتڕانك.
جارەكا دی دەنگێ سترانبێژی بلند بوو ڤە و ب سەر هەر دەنگەكی كەت. ئەو دەنگێ زەلالێ چەندین لاڤژە و ستران بۆ ڤان دۆل و نهالان گۆتین، لێ یێ بەخت سپی بوو كو نەگەهشتە رۆژەكا وەكی ئەڤرۆ و زوی خاترا خۆ خواست.
دێ بێژی كولبە … چ نەمایە دێ سێنیكا ژی خۆن. ئەڤێن ژ خارنێ ب دویماهی دهێن، جارەكا دی شویتكێن خۆ باش گرێددەن و قەیتانێن پستالێن خۆ دشدینن و ددەنە دویڤ وان و قەستا ترۆمبێلان دكەن و سویار دبن.
ژ جهێ خۆ رابوو… ئاگرێ د دلێ وی دا… نزانیت چ بكەت… پرسیارا كێ بكە كا گەهشتنە كیرێ… هەمی یێ ژێهەل دچن و كەس ژوور دا ناهێت. بەلێ ما هەتا هندەك ژووردا ژی بهێن، كی دێ وێریت بەرسڤا وی دەت و دل و هاڤێن وی هین كەت. كی دێ وێریت بێژیتێ دەڤەر نە هاتیە بەردان و ل چەندین جهان دربێن كۆژەك ل پێلا رەش داینە.
بەری بگەهیتە تاخێ گەلی، ل هنداڤ شینوارێن چەمكێ عەلی گیزی راوەستا و تێر د رویباری فوكری… بێدەنگیەكا ب سەهم ب سەر چەمێن دۆرێن وی دا گرتبوو. بەلگێن دارا د زەر پەتخی و مەلویل بوون. ل دۆر خۆ زڤڕی، زەلامەك دیت یێ نێزیكی وی دبیت، وە دیارە وی ژی دڤیا قەستا تاخێ گەلی بكەت. ل بەر دەرێ بنگەهێ ساخلەمیێ گەهشتێ و ب دوو دلی پرسیار ژێ كر:
ئەرێ زەحمەت نەبیت تو ژ كویڤە دهێی؟
ئەز یێ ژ تاخێ قەرەچا دهێم و دێ چمە مال…
باشە تە نە زانی ئەو ترۆمبێلێن سەربازی یێن تژی ژن و زارۆك هەتا كویڤە چوون؟
من ژ هندەكا زانی كو هەمی چوونە كەلا نزاركێ… لێ ژ وێرێ وێڤە ئەز چ نزانم…
بەرێ خۆ ژ كابرای زڤڕاند و د گەڕێ فوكری… بەری چەند سالان چەندین جاران مەلەڤانی تێدا كرینە و نوكە ئاڤ كێم بوویە و د سەردا سكرەكێ مەزن هاتیە چێكرن و ئاڤا رویباری بۆ دەڤەرا سێمێلێ هاتیە ڤەگۆهاستن. ژ خارنگەهێ دەركەت و چەند پێنگاڤەكا ژێهەل چوو، لێ وی هند دیت ئێكێ رەشێ دەقدای بنك وی ڤە هات و لێ خۆڕی:
كویڤە…؟ بزڤڕە ئەگەر نە دێ تە كەمە تەشابەت…
بتنێ وی دڤیا هەتا لایێ دی یێ گەلی بچیت و بزانیت كا ئەڤ خولیاقەتە هەمی چ لێهات… زڤڕی ڤە و جارەكا دی ل جهێ خۆ روینشتە خارێ و پالێ خۆ دا كورسیكێ و پێن خۆ درێژكرن و چاڤێ وی ما ل دەرێ گەلی… د وێ گاڤێ دا دەنگێ سترانبێژی ب شێوەكێ سەیر بلند بوو…. (وار و زۆم نەخشینن، مێرگ و فەڕەشینن، چیاكێن كوردستانێ، دڤێَت هەر بمینن)…!
هاڤینا سالا ١٩٨٨
دهۆك
