هه‌ڤبه‌ركرنا گيانه‌وه‌ران ب مرۆڤان
سه‌لام ليناڤايى
سە )ســەگ/( گه‌له‌ک گۆتن لسه‌ر سه‌ی هه‌‌نه‌وهه‌‌می لایه‌نێن ژیانێ ڤه‌دگریت. وەفاداری وه‌شیاری هه‌‌روەسا هنده‌ك جاران ب خرابی و بۆ بێرێزیێ بکارده‌ێت، دەمێ خه‌به‌ر گوتنێ پتریا جاران دێ بێژن فلان که‌س سه‌یێ کوڕێ سه‌یه، یان هه‌‌ڤالێ سه‌یه یان ژی دەمێ که‌سه‌ک ب ئێکی ڤه گه‌له‌کێ گریدای بیت و بۆ دەمه‌کی ژێ دویر که‌تبیت و ژمێژە نه‌دیتبت پاشی ئێکودوو ببینن، گه‌له‌ک پێ دلخۆش دبیت دێ بێژن وەکی سه‌یێ خودانێ خۆ دیتیه، یان ژی بۆ لێبۆرینێ بکار تێت، دێ بێژن سه‌یێ خراب گۆری خودانێ باش دکه‌ت. ئه‌ڤه تێته وێ واته‌یێ دەمێ که‌سه‌کێ خــراب بیت به‌لێ ژبـه‌ر کـه‌س و کارێن وی یێن جوامێرو خودان رەوشت بچاکی سه‌ردەریێ ل گه‌ل دکه‌ن، یان ژی دێ بێژن سه و نه‌بینه نه‌ڕەوە، یان دێ بێژن وەکی سه‌یێ باز و بێلیزانێ یه)دو گوندێن به‌رواریانن( بێلیزانێ نان ددایێ بۆ بازییان دڕەوی. یان دێ بێژن وەکی سه‌یێ پاشدڕە، ئانكو بخافله‌تیڤه مرۆڤان دگریت، مه‌رەم ژێ ئه‌وە هنده‌ك مروڤ بخافله‌تیڤه گورزێن خۆ دوەشینن، هه‌‌روەسا دەمێ ئێک ههر بگه‌ریت ل چ جه‌ا نه‌راوەستیت دێ بێژن وەکی سه‌یێ پێ سوتیه حه‌ویا وی ل چ جه‌ا نائێت، سه دڕەویت کاروان برێکا خۆ دچیت )گۆتنا مه‌زنان(، ئانكو دڤێت گۆتنێن هنده‌ك که‌سان چ کاریگه‌ریێ ل ته نه‌که‌ن تو ههر به‌ردەوام بی لسه‌ر کارێن خۆ.
ههر جارا سه بڕەویت تو به‌رەکی تێ وەرکه‌ی دویماه‌ییێ به‌ر نامینن، مه‌رەم ژێ ئه‌وە گوه‌ێ خۆ نه‌دە گۆتنێن ههمی خه‌لکی بلا ههر باخڤن. سه لبهر دەرێ مالێ یێ خورته، ئه‌ڤه وێ یهکێ خۆیا دکه‌ت.
و دبێژن )سه‌یێ خودانی ڤه‌چغاندی خه‌لکی دارو به‌ر تێ ه‌لفڕاندی.( )سه‌رڤه حه‌یه حه‌یه لبنڤه گێرا سه‌یه(، ئه‌ڤه بۆ وان مروڤان بکار تێت یێن خو ژسه‌رڤه باش ددن دیار کرن به‌لێ دبنڤه چ کارێ نه‌درێد ا و خراب وێ دکه‌ن، ڤێجا دێ بێژن )سه‌رڤه حه‌یه حه‌یه، لبنڤه گێرا سه‌یه(، ئه‌ڤ گۆتنه ب رەنگه‌کێ دی ژی ده‌ێته گۆتن، دبێژن )سه‌رڤه الله الله لبنڤه نعوذ بالله.(
دەمێ ئێک گه‌له‌ک یێ گێژو نه‌لڤ بیت خیرەت نه‌که‌ت چ بکهت دێ بێژن به‌رێ خو بدێ وەکی سه‌یی په‌لیک خواری لێ ه‌اتیه، گه‌له‌ک جاران ژی ئێک دێ پرسیارا رەوشا یێ به‌رامبه‌ری خۆ که‌ت، دێ بێژیتێ رەوشـا ته چه‌وایه دێ بێژیت )وەکی رەوشا خڕۆیه( مه‌رەم ژێ رەوشا سه‌یه، جداه‌یا سه‌یێ رەش و سپی نینه، ئانكو ئێک ژ مالباته‌کێ یان ژی عه‌شیرەته‌کێ تشته‌کێ نه‌جوان و خراب بکهت، به‌ری وی ههر ژهه‌‌مان گرۆپ کارەکێ وەسا ه‌اتبیته ئه‌نجامدان، ڤێ گۆتنێ لسه‌ر دبێژن.
دبێـژن )دێـه‌لا لبایه سه لبه‌غدایه(، بۆ ژنێن بێ رەوشت و دەه‌مه‌نپیس بکار تێت ئانكو ئه‌گه‌ر ژنه‌ک لدویڤ ڤی کاری بگه‌ڕیت ههمی گاڤان بکڕێن ڤی بازاری دمشه‌نه. )وەکی سه‌یێ گه‌مبۆله‌یه(، ئه‌ڤه وێ واته‌یێ ددەت دەمێ که‌سه‌ک قه‌له‌و بیت گه‌له‌ک کێم بزاڤ بیت ههمی گیانێ وی نه‌رم و شر بیت، دێ بیژن )وەکی سه‌یێ گه‌مبۆله‌یه.( )سه سه‌یێ مه‌یه لبهر دەرێ خه‌لکی دڕەویت(، ئه‌ڤه لسه‌ر وێ یهکێ تێت دەمێ ئێک کارەکی بۆ خه‌لکی دکه‌ت، به‌لێ بۆ مالا خۆ نه‌که‌ت.
سیسک/ دەمێ مروڤه‌ک گه‌له‌ک پێ سڤک بیت بۆ رێڤه چوونێ دبێژن هندێ پێ سڤکه وەکی سیسکێ یه، یان ژی دەمێ ئێک گه‌له‌ک هه‌‌وەسا جوتبوونێ ههبیت ژلایێ سوزداریێ ڤه دێ بێژن وەکی سیسکێ یه، هه‌‌روەسا ئه‌ڤ یه‌که بۆسڤیانکێ ژی تێته بکار ئینان )سڤیانک ئه‌و چیچکه یا ل ناڤ گوندا دژیت، ه‌ێلینێن خۆ دبه‌ر سیڤاندێن خانیارا دروست دکه‌ت، ئانكو لنێزیک مرۆڤان دژیت.(
کێریشک/ ئێک گه‌له‌کێ نه‌وێرەک بیت دێ بێژن)وەکی کێریشکێ یه(، یان ژی دێ بێژن کێریشکه دل پێڤه نینه، یان هنده‌ك جاران بۆ کچێن جوان و
کو ههر که‌سه‌ک ل جهێ خۆ یێ خورته و نا ترسیت. کوریا سه‌ی ساله‌کێ کرە دبۆڕییه‌کێ دا و ئینا دەر ههر یا خوار بوو، بۆ هندێ تێته گۆتن دەمێ تۆ بۆ ماوەیه‌کێ درێژ خو بئێکیڤه بوەستینی داکو رەوشتێن خۆ یێن نه‌باش بگوه‌ۆڕیت به‌لێ هه‌‌روەکی خۆ دمینیت ههمی وەستیاناته ب به‌ر ئاڤێدا بچیت، یان ژی دەمێ تۆ چاکیه‌کێ لگه‌ل ئێکی دکه‌ی نه‌ئێته به‌ر چاڤا و چ مفا نه‌بیت دێ بێژن، وەکی دۆنێ د که‌ماخا سه‌یدایه، هه‌‌روەسا دەمی ئێک ل چ جه‌ا نه‌راوەستیت گه‌له‌ک بگه‌ڕیت بێ مفا، دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی سه‌یێ به‌ردایه.
سه‌یێ تلزێدی، دبێژن دو گوند لدەف ئێک هه‌‌بوون ل ناڤ عه‌شیرەتا سلێڤانه‌یا ئێک ژ وان گوندان گوندێ تلزێدی یه دەمێ دبی دەوات دەنگێ دەه‌ولێ بلند دبوو، سه‌یه‌ک ژ گوندەکێ دی دهات خو نێزیکی وی گوندی دکر ئه‌وێ دەنگێ دەه‌ولێ لێ ده‌ێت سه‌یی دزانی دەواته دێ گۆشت و هه‌‌ستی و خوارنێن وەسا ب دەست که‌ڤن، ئه‌ڤ یه‌که د ناڤبه‌را وان هه‌‌ردو گونداندا دوبارە دبوو، سه ژی بتنێ ل دویڤ دەنگێ دەه‌ولێ دچوو، چ جاران ژی دەمێ دەه‌به ده‌اتنه دۆرێن گوندی دەنگ ژ وی سه‌ی نه‌ده‌ات ، هه‌‌ردوو گوند رێک که‌فتن و کو ههر ئێک ژ وان دەه‌وله‌کێ په‌یدا بکهت و ل گوندەکی ژ وان لێ بدەت هه‌‌رگاڤا سه ه‌اتبایه نێزیکی دبوو دا دەه‌ولێ بێ دەنگ که‌ن و ل گوندێ دی لێ دەن سه دێ قه‌ستا دەنگێ دەه‌ولێ که‌ت دیسا ب ڤی رەنگی سه وەلێ کر ئێدی ل دویڤ دەنگێ دەه‌ولێ نه‌چوو، ڤێجا بۆ وان مروڤان بکار تێت یێن هه‌‌ول ددەن ژ ههمی لایان بخۆت دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی سه‌یێ تلزێدی یه، یان ژی ئێک بکه‌ڤیته ناڤبه‌ینا نال و بزماران نزانیت چ بکهت دێ بێژن یێ وەکی سه‌یێ تلزێدی لێ ه‌اتی.
هنده‌ك جاران ژی دەمێ دو مرۆڤ دکه‌ڤنه هه‌‌ڤڕکیه‌کا تۆند دگه‌هيته ئاخفتنێن نه‌خۆش، ته هند دیت ئێکی گوته یێ دی ته چیه رەورەوا ته شتی سه‌ی دێ دەڤێ خو دانه سه‌رێک )ئه‌ڤ شێوێ گوتنێ دگهه‌‌یته بێرێزیه‌کا مه‌زن(، )سه‌یێ ڤه‌چغاندی خه‌لکی دار و به‌ر تێ ه‌لفڕاندی(، بۆ وان مروڤان بکار تێن یێن ژ لایێ که‌س و کارێن خۆڤه تێنه ته‌په‌سه‌رکرن، خه‌لکێ دی وی پتر رەزیل ورسوا بکه‌ن، ئه‌ڤ گۆتنه ب رەنگه‌کێ دی ژی تێته بکار ئینان کتک نه‌لماله ناڤێ مشکی عه‌بدولرەحمانه . کتکا نزنزی، تێته بکارئینان دەمێ ئێک هنده‌ك تشتان داخواز که‌ت دوبارە که‌ت هه‌‌تا یێ به‌رامبه‌ر بێزار دبیت دێ بێژن به‌رێ خو بدێ وەکی کتکا نزنزییه
سڤورە/ ئه‌گه‌ر ئێک گه‌له‌کێ په‌له‌وان بیت بۆ سه‌رداران یان که‌ڤران دێ بێژن وەکی سڤۆرەیه )سڤۆرە سفکێ دارێ ژوێ دارێ چو وێ دارێ(، سڤۆرە د دارەکێدا که‌ت گوت منه‌کا به‌زی ژ من حه‌لیا، گوتێ تۆ بخو نیڤ کیلو نابی، گۆت سڤۆرە و به‌رو منێت خۆ، مه‌رەم ژێ ئه‌وە دەمێ زیانه‌ک بگهه‌‌یته ئێکی هه‌‌رئێک لدویڤ شیانێن خۆ زیان دگهه‌‌یتێ . سڤۆرێ شێرانه )شێرانه گوندەکه لبه‌رێ چیایێ گارە( دبێژن ل گوندێ شێرانه سڤۆرەکێ کهه‌‌ی لناڤ ماله‌کێ هه‌‌بوو فێر ببۆ ههر رۆژ دچو گیزەک دئینا لمال دکرە دکوله‌سکه‌کی دا هه‌‌تا تژی کری، خوددانێ مالێ دیت گۆت ما بۆچی کولوسکی ڤالا ناکه‌م ما سڤۆرە چ دزانیت من گیزێت ژێ ئینایه‌نه دەر و هه‌‌رێ دئینیت بلا جارەکا دی پر بکهت، رابۆ کولوسک ڤالا کار رۆژا دی سڤۆرە چو گیزەک ئینا داکو بکه‌ته دکوله‌سکی دا دیت کولوسکێ ڤالا بووی، دبێژن سڤۆرەی ههر به‌رێ خۆ داکولوسکی دەمه‌کێ کورت پێ چوو ژ قهه‌‌رادا ئێکسه‌ر مر.
دارکوکە/ دارکوکێ سهرێ خۆ دەمێ ئێک ههمی کار و کریارێن وی نه دبه‌رژەوەندیا ویدا بن و بۆ بخرابی بزڤرن، دێ بێژن دارکوکێ سهرێ خۆیه .هه‌‌روەسا دەمێ ئێک کارەکی دکه‌ت و دڤێت به‌ێلیت دێ بێژیت ئێدی جارەکا دی ئه‌ز دەست ناه‌اڤێژمه ڤی کاری وەکی تۆبه‌کرنێ، رۆژا دویڤدا به‌ردەوامیێ ددەته وی کاری دێ بێژن وەکی تۆبا دارکوکه‌یه، دارکوکه‌ژی ههر ژ سپێدێ هه‌‌تا ئێڤاری کارى بدمێ خۆ دکه‌ت، باه‌یڤا کون دکه‌ت گیزا کون دکه‌ت و کاکلکێن وان دئینیته دەرێ، ئێڤاری دمێ وی گه‌له‌ک دئێشیت تۆبه دکه‌ت کو جارەکا دی دمێ خۆ ل جههکی بدەت سپێدێ رادبیت دمێ وی یێ ته‌نا بۆی نائێشیت ئێدی دچته سه‌ر کارێ خۆڤه، ژبه‌ر هندێ دبێژنێ تۆبا دارکوکه‌ی، هه‌‌روەسا دبێژن کچێ دێ نکلێ خو ژ سهرێ زەلامێ خۆ بینه دەر هندی تۆ دبینێ خه‌جۆ وەکی دارکوکه‌ی نکلێ وێ یێ دسه‌رێ مێرێ وێرا، یان ژی دەمێ ئێک بتنێ خرابیێ ل که‌س وکارێن
له‌شه‌کێ رێک و پێک ههبیت دێ بێژن ئه‌ڤ کچه یا کماخ کێریشکه، هه‌‌روەسا بۆ هنده‌كان ژی بکارتێت دەمێ نه‌زان و خشیم و گێژ بن دێ بێژن ژ حه‌یوانا کێریشکه ژ بالندا مریشکه.
بۆ بله‌زچوونێ ژی تێته گۆتن دبێــژن )وەکـی کێریشکێ( دچیت، هه‌‌روەسا دەمێ ئێک چ کارێ بکهت کێشه‌ک بۆ دروسـت دبیت دێ بێژنه ئه‌ڤه کێریشکا به‌شه، ئانكو چ چاکی نائێنه رێکێ ژ بلی خرابیێ.
پشیک/ ئه‌گه‌ر تۆ چهند چاکیا لگه‌ل ئێکی بکه‌ینه‌ئێته پێش چاڤان دێ بێژن )وەکی پشیکا چاڤ نقه.( کتکا مسمسوک دینگێ مه‌زن دکێشیت، مه‌رەم ژێ ئه‌وە که‌سێن بێدەنگ و مت کارێن مه‌زن ژێ چێدبن، به‌لێ ئه‌ڤ گۆتنه نه بۆ چاکیێ تێته بکار ئینان. )کتکا چاڤ به‌له‌کێ مێڤان خوەشن شه‌ڤه‌کێ(، )کتکا دی خرخالێ مێڤان خۆشن هه‌‌تا سهرێ سالێ(، ئه‌ڤه لسه‌ر هندێ تێت دەمێ ئێک لجهه‌‌کی دبیته مێڤان مێڤانداریا خو درێژ دکه‌ت ڤێجا خودانێ مالێ ژێ بێزار دبیت. ڤێ گوتنێ لسه‌ر دبێژیت، مێڤان ژی وەسا به‌رسڤا وی ددەت.
گوته پشیکی )پیساتیێ ته دەرمانه ئاخ رادا سه‌ر(، مه‌رەم ژێ ئه‌وە دەمێ ئێک بشێت چاکیه‌کێ بکهت به‌لێ هه‌‌ول نادەت ئه‌و چاکی بێته ئه‌نجامدان وی دڤێت ب چ ئاوایێ هه‌‌ی چێنه‌بیت، ڤێجا دێ بێژن گوته پشیکێ پیساتیێ ته دەرمانه ئینا ئاخ رادا سه‌ر .یان دەمێ ئێکی گه‌له‌ک ئارێشه بسه‌ری بێن گه‌له‌ک گورز ڤێ بکه‌ڤن به‌لێ ژ هه‌‌میان قورتاال ببیت چ لێ نه‌ئێت دێ بیژن وەکی کتکا حه‌فت روحه، چ لێ نائێت . دەمێ ئێک هه‌‌ردەم لگه‌ل زارۆکێن خۆ ژڤی خانی بچیته ئێکێ دی گه‌له‌ک نه‌مینیت جارەکا دی جهێ خو ڤه‌گوه‌ێزیت، دێ بێژن وەکی کتکا تێشک د دەڤیدا هه‌‌ڕۆ یێ ل جههکی.
هنده‌ك مــرۆڤ دەمــێ دقـه‌لـه‌و خرپن بن دێ بێژن به‌رێ خو بدێ چ گیڤرە، )گیڤر کتکێ
نێرە ب تایبه‌تی یێ کیڤی(، )کتک نه لماله ناڤێ مشکی عه‌بدولرەحمانه.( ئه‌ڤه لسه‌ر وێ یهکێ تێته گۆتن دەمێ که‌سه‌کێ ههمی دەما گزێ خۆ ژ ئێکی بکهت نه‌وێریت دبه‌رارا باخڤیت به‌لێ نه‌یێ ئامادەبیت و ژ مال چوبیت ئه‌وێ ترسنۆک وی دەمی سینگێ خۆ بینیته دەرێ و ههمی تشتا بدلێ خۆ بکهت، دێ بێژن نەهه‌نگ/ بۆ دوو مه‌رەمان تێته بکار ئینان بۆگه‌له‌ک خوارنێ و گه‌له‌ک به‌ێزیێ هه‌‌ردوو ژی ژبه‌ر کو گیانه‌وەرەکێ مه‌زنه.
وەیبابک/ جۆرەکێ ماری یه یێ زراڤ و درێژە ل ناڤ کوردان گه‌له‌ک ب مارەکێ ببڤه تێته نیاسین، هنده‌ك جاران تێته گۆتن ئه‌گه‌ر ڤی ماری ب ئێکی ڤه‌دا ناگهه‌‌یت بێژیت ئای بابۆ ژبه‌ر هندێ دبێژنێ وەی بابک، ڤێجا لسه‌ر هنده‌ك مرۆڤان دئینن یێ گه‌له‌ک بێ وژدان و بێ دلوڤانی. دێ بێژن )وەکی وەیبابکی یه.(
زڤــیــرک/ مێـشـومـۆرەکـا زەرە ژ زرکێتکێ مه‌زنترە، ژ ستێنگێ بچویکترە، به‌لێ رەنگێ وێ وەکی زرکێتکێ یه، ئه‌گه‌ر ئێکێ شـارەزا نه‌بیت ژێک جدا ناکه‌ت، ئه‌و ژی وەکی مێشێن ه‌نگڤینی، ه‌نگڤینی چێ دکه‌ن به‌لێ مالێن خو د ئاخێ را چێ دکه‌ن گه‌له‌ک دبۆشن، ڤێجا دەمێ مالباته‌ک ژمارا وان گه‌له‌ک بیت دێ بێژن وەکی )کون زڤیرکێ یه(، هنده‌ك جاران ژی دەمێ سه‌ربازێن رژێمێ ه‌ێرش کربایه دەڤه‌رەکێ دابێژن وەکی کونزڤیرکێ یێن تێن
مێری/ دەمێ ئێک تشته‌کێ ژ شیانین خۆ مه‌زنتربکه‌ت دێ بێژن به‌رێ خو بدێ وەکی مێرییا بار ژ خۆ مه‌زنترە، یان دێ بێژن مێری نائێته لغاف کرن، ئه‌ڤه بۆ هندێ تێته گۆتن دەمێ ئێک گه‌له‌ک باخڤیت و گوتنێن وی دبێ مفا بن که‌س نه‌شێت وی ژ ئاخافتنێ راوەستینیت، دێ بێژن مێری نائێته لغافکرن.
بۆ مالباته‌کێ ژی دەمێ هنده‌ك خزم و که‌س و کارێن ئێک بن، دبێژن مێریێن کونه‌کێ نه خیارێت بنه‌کێ نه. گه‌له‌ک جاران گۆتن لسه‌ر له‌قێن مێرییا تێته کرن، دبێژن ههر جههکێ مێری بگریت به‌رنادەت تاکو که‌رێ شامێ نه‌زریت یان ژی تاکو مه‌لا بانگ ددەت )ئه‌ڤه بتنێ وێ یهکێ خۆیا دکه‌ت کو له‌قا مێریێ گه‌له‌کا به‌ێزە(، دەمێ ئێک گه‌له‌ک کێم خوارنێ بخوت دێ بێژن وەکی مێریێ یه یێ زاه‌دە، ئانكوخوارنێ ناخۆت
قڕ ) قەل/( دبێژن یێ هه‌‌ڤالێ قڕێ بیت دێ نکلێوی یێ ب پیساتی بیت، مه‌رەم ژێ ئه‌وە ئه‌گه‌ر تۆ هه‌‌ڤالینیا که‌سێن نه‌باش بکه‌ی دێ به‌ردەوام سهرێ ته د ناڤ کێشادا بیت.
دەوار/ ئه‌ڤه گه‌له‌ک جۆرێن گیانه‌وەرا دگریت،
خۆ یان ژی زاڕۆکێن خۆ دکه‌ت یان دقوتیت دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی وی دارکوکه‌یه یێ تێشکێن خۆ دفسینیت .
سیخۆر/ په‌یڤا سیخۆر بۆ ئاژانسێن دەزگهه‌‌ێندەوله‌تێ تێته بکار ئینان ب تایبه‌تی یێن نه‌ێنی ئانكو دڤه‌شارتینه ل جه‌ێن تاری وەکی سیخۆری چونکی سیخور گیاندارەکه به‌س بشه‌ڤ دەردکه‌ڤیت ب رۆژێ ژی د ناڤ کونێن تایبه‌تێن تاریدا دمینیت .ئه‌ڤ گیاندارە له‌شێ وی وەکی یێ ژژی یه و ههمی سترینه به‌لێ ستریێن سێخۆری مه‌زنترو به‌ێزن ب وان ستریان خۆ دپارێزیت، دەمێ گیانه‌وەرەکی ژوی به‌ێز تر ه‌ێرشێ دکه‌ته سه‌ر.
بەراز/ گیانه‌وەرەکێ سه‌ر رەق و به‌ێزە، ڤێجا دەمی ئێکی ئه‌ڤ رەوشته لدەف بن دێ بێژن ئه‌ڤه چ به‌رازە یان ژی دێ بێژن به‌رازی ه‌ێکه‌ک کر، گوتن گیانه‌وەرەکێ دڕندەیه ههمی ژێ تێن، بۆ وان که‌سان تێت یێن ههمی تشت ژێ دوەشیێن، هه‌‌روەسا دبێژن هندی به‌راز قه‌له‌و دبیت کماخا وی ته‌نگ دبیت، بۆ وی که‌سی تێته بکار ئینان دەمێ ئێک هندی دەوله‌مهند دبیت پتر دەستگرتی و قه‌لس دبیت، به‌رازێ دەڤ گرێدای، بۆ وی که‌سی بکار تێت ئه‌وێ مهه‌‌ا رەمه‌زانێ رۆژییان دگریت، به‌لێ نڤێژا ناکه‌ت
دیپشک/ دەمێ ئێک گه‌له‌ک دژوارو زیرەک بیتدێ بێژن وەکی دیپشکیه، به‌رێ ل ستران و چیروکێن کوردیدا دەمێ ئێک گه‌له‌ک تۆڕە ببا دا بێژن یێ وەلێ ه‌اتی هه‌‌روەکی دیپشک لسه‌ر ئه‌نیا وی گۆڤهندێ دکه‌ن، یان ئه‌گه‌ر ئێک گه‌له‌ک ه‌ێرس بگرت و تۆڕە بیت دێ بێژن وەکی دیپشکی یا خۆ رەش و شین کری.
ژژی/ ئه‌ڤه گیانه‌وەرەکێ شه‌ڤگه‌ڕە پشتا ویهه‌‌می سترینه، ئه‌ڤه بۆ وێ یهکێ بکار تێت دەمێ ئێکی ژڤانه‌ک ههبیت چهند بمینیت ئه‌و ژڤان پێک نهه‌‌ێت دێ بێژن یێ بوویه ژڤانێ ژژی، مه‌رەم ژێ ئه‌وە ئه‌و ژڤان پێک نائێت.
پۆڕ/ گه‌له‌ک جاران تێته به‌ر گوه‌ێ مه دەمێ هنده‌ك جاران هنده‌ك سوحبه‌تان دکه‌ن د بێژن من عه‌لۆ کرە پۆر، ئانكو بگه‌فا و لێخورینێ بێ دەنگ کر، ئه‌ڤه وێ واته‌یێ ددەت کو پۆر بالندەکا گه‌له‌ک بێ زیان و ه‌ێمنه. ژبه‌ر کو ههر دەمێ ته‌ڤنپیرکا نێر جوتبوون لگه‌ل یا مێ کر، ته‌ڤنپیرکا مێ یا نێر دکوژیت، یان ژی ئه‌گه‌ر ئێکی کارەک وەسا ئالۆز کربیت نه‌شێت چ سه‌رەدەری لگه‌ل بکهت دێ بێژن مامۆ ته ئه‌ڤه یێ کریه ته‌ڤن ) مه‌رەم ژێ ته‌ڤنێ ته‌ڤنپیرکێ یه.(
گۆلک/ ئه‌گه‌ر ئێک یێ بێ ئاقل بیت دێ بێژنئه‌وێ هه‌‌نێ گۆلکه چ د ناڤ سهرێ ویدا ناچیته خوار، یان ژی دەمێ ئێک یێ مه‌زن و هه‌‌ستیێ وی ستیر بیت دێ بێژن ئه‌ڤه یێ کاب گۆلکه، یان هنده‌ك جاران بۆ وی که‌سی یێ ل مالا خۆ نه‌راوەستیت گوه‌ێ خو نه‌دەته که‌سێ هه‌‌ریێ چاڤ ل دەرە، دێ بیژن ئه‌ڤه وەکی گۆلکێ ژ گوندی کڕییه ، ئه‌ز چیا تۆ چیا گۆلک ما بێ گیا، بۆ هندێ تێت دەمێ دوو که‌س هه‌‌ڤرکیه‌کێ بکه‌ن لسه‌ر کارەکی، هه‌‌رئێک به‌ێلیته به‌یڤیا یێ دی ڤه دێ بێژن ئه‌ز چیا تۆ چیا گۆلک مابێ گیا.
ه‌ێستر/ دەمێ پرسیارا بابێ ئێکی تێته کرن ونه‌ڤێت بێژیت کا کیه دێ بێژن پرسیار ژ ه‌ێسترێ کر بابێ ته کیه، گۆت خالێ من هه‌‌سپه و دەیکا من ماه‌ینه ) پێ شه‌رمه ناڤێ بابێ خۆ بینیت .(یان دێ بێژن تۆ بکێر جۆتی ه‌اتبای، دا ه‌ێسترا موختاری بی، بۆ وان که‌سان تێت یێن ته‌مبه‌ل و نه‌شێن چ کاران بۆ خۆ و زاڕۆکێن خۆ بکه‌ن، هه‌‌ردەم لبهر دیوارێن مزگه‌فتا درویننه خوارێ و دامانێ دکه‌ن .
ماه‌ینا کەعێل/ جۆرەکێ ماه‌ینێ یه دیارە رێکو پێک و رەوشتێن باش تێدا هه‌‌نه ژبه‌ر هندێ دەمێ ژنه‌ک جوان و رێک و پێک و ماقویل بیت، دێ
هه‌‌سپ، ماهین، ه‌ێستر، که‌ر.. هه‌تد دبێژن دەوارێ باش ئالیکا خۆ زیدە دکه‌ت، لسه‌ر هندێ تێت ئه‌گه‌ر که‌سه‌ک رێنجبه‌رو کارکه‌ر بیت، دێ قویتێ خۆ زیدە که‌ت.
بزن/ دبێژن وەکی بزنا رەشوکیه نه خۆ ڤه‌دشێریتنه‌هه‌‌ڤالێ خۆ. هنده‌ك جــاران ژی دێ بێـژن دڤێت مرۆڤ وەکی بزنێ جهێ خۆ خۆش که‌ت، به‌رێ خۆ بدێ بزن بێه‌نه‌کێ مه‌خه‌ل دبیت جهێ خو خۆش دکه‌ت . مه‌زن دبێژن هه‌‌چێ گوه‌ێ خو نه‌دەته مه‌زنا دێ لێ ئێن شاخێن بزنا، مه‌رەم ژێ ئه‌وە ههر که‌سێ گوه‌ێ خۆ نه‌دەته که‌سێن ژ خۆ مه‌زنترو شیرەتێن وان وەرنه‌گریت دێ په‌شێمانی لدویڤ ئێن، وەکی دبیژن ئه‌گه‌ر شاخێت په‌شێمانا ه‌اتبان دا شاخێت حه‌سۆی گهه‌‌نه به‌ر ئاسمانا، هه‌‌روەسا ئه‌گه‌ر ئێک نه‌راوەستیت ئو ل به‌لایه‌کێ بگه‌ڕیت، هندی بێژنێ گوه‌ێ خو نادەته که‌سێ دێ بێژن ئه‌گه‌ر عه‌جه‌لا بزنێ ه‌ات دێ چیت نانێ شڤانی خۆت، یان ژی ئه‌گه‌ر ئێک یێ ژبه‌رێکچووی بیت هیچ رێک و پێکیه‌ک د کاروکۆکێ ویدا خویا نه‌که‌ن، دێ بێژن به‌رێ خو بدێ وەکی بزنا به‌ره‌اڤێتیه.
کرم/ گه‌له‌ک جۆرێن کرمان هه‌‌نه به‌لێ ئێکێدرێژ و رەنگێ وی سه‌ر بسوریڤه هه‌‌یه د ناڤ ئاخێدا دژیت. ئه‌ڤ گوتنه لسه‌ر وییه، دەمی جوتیارەک ههمی گاڤا دناڤ ئاخێدا کار بکهت و گه‌له‌کێ رێنجبه‌ر بیت، دێ بێژن ئه‌ڤ که‌سه کرمکێ ئاخێ یه. گه‌له‌ک جاران دەمێ ئێک گه‌له‌ک بێ سه‌روبه‌ر بیت و نه‌یێ پاک بیت دێ بێژن ئه‌ڤه کرمێ په‌نجه‌شێرێ یه.
کولی/ گه‌له‌ک جاران ناڤێ کولی تێته بکار ئینانبۆ وان که‌سێن گه‌له‌ک چاڤ برسی و به‌س به‌رێ وان ل خوارنێ بیت دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی کولی یه، یان ژی دەمێ هنده‌ك مرۆڤ گه‌له‌ک دخۆن و قه‌له‌و دبن دێ بێژن ئه‌ڤه گاگێله‌یه، )گاگێله جۆرەکێ کولیانه مه‌زن و قه‌له‌و دبن (، هه‌‌روەسا جۆرەکێ کولی یێ هه‌‌ی رەنگێ وی که‌سکه و هه‌‌ستیکێن وی گه‌له‌ک دزراڤـن، رەنگێن سه‌ر بزەریڤه ژی هه‌‌نه دبێژنێ هه‌‌سپێ فاتما نه‌بیا، ڤێجا دەمێ ئێک گه‌له‌کێ لاواز و هه‌‌ستی زراڤ بیت دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی هه‌‌سپێ فاتما نه‌بیانه، مه‌رەم ژێ ئه‌و جۆرێ کولی یه .
تەڤنپیرک/ دبێـژنـه ته‌ڤنپیرکێ بیژنا رەش، دەمـێ ئێک گه‌له‌کێ فێل باز بیت دێ بێـژن تو چ که‌وێ داڤدوزی، هه‌‌روەسا دەمێ هنده‌ك ههمی دەما شـه‌ڕەدەڤ و مژیلی هه‌‌ڤرکیێ بن دێ بێژن وەکی که‌وێن قه‌رەچا ههمی دەما یێ بسه‌رو ستۆیێن ئێکڤه.
قـاز/ دەمـێ کچه‌ک گه‌له‌ک شۆخ و شه‌نگ بیتگه‌ردەنا وێ زراڤ و درێژ بیت دێ بێژن به‌رێ خو بدێ گه‌ردەنا وێ وەکی گه‌ردەنا قازێ یه . یان ژی دەمێ ئێک دخه‌ما چ نه‌بیت تۆ چ بێژیێ لدەف وی چ کاریگه‌ری نینه دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی قازێ یه، ته‌ر نابیت.
جــۆبــرک/ گــیــانــه‌وەرەکــێ بچویکه هنده‌ك تایبه‌تمهندیێن سه‌یر ل دەف ڤی گیانه‌وەری هه‌‌نه، دشێت بچیته دبن ئاخێڤه، یان لناڤ ئاڤێ جوکێن ئاڤێ کون دکه‌ت، هه‌‌روەسا ئه‌گه‌ر پێتڤی بۆ دشێت بفڕیت چونکه هنده‌ك په‌ڕێن پێڤه، هه‌‌روەسا گیانه‌وەرەکێ قایمه، ڤێجا دەمی ئێک هه‌‌ردەم دناڤ ئاخێدا کار بکهت دێ بێژن به‌رێ خوبدە عه‌لۆی )مال میراتی( دێ بێژی جۆبرکه، هه‌‌رێ د ناڤ ئاخێدا.
گامێش/ گامێشێ )تێڕ دڕینک.( ئه‌ڤه بۆ وی که‌سی تێته گۆتن یێ دڤێت ههمی تشتان بزانیت، چ دزکێ تێرێدا هه‌‌یه بینته دەرێ و خویا بکهت.
پێشی/ گیانه‌وەره‌کێ ه‌ویرە گه‌له‌ک جـارانناه‌ێلیت خه‌و بچیته چاڤێن خه‌لکی، هندی تو ببینی بڤ بڤا وێ یه لبن گوه‌ێن مه گه‌له‌ک سڤکه ب سناه‌ی تۆ هه‌‌ست پێ ناکه‌ی، ڤێجا دەمی ئێک لاواز دبیت و نه‌خۆش دبیت دی بێژن نه‌خۆشێ مه‌یی وەکی پێشیێ لێ ه‌اتی، یان دێ بێژن هندێ سڤکه دێ بێژی پێشیه
مێشا رەش/ دێ بێژن فلان که‌س وەکی مێشارەشه هه‌‌ما لدور قازانا دزڤڕیت ئه‌ڤه بۆ وی که‌سی تێته گۆتن دەمێ یێ بێ نه‌فس بیت ههر ل خوارنێ بگه‌ڕیت، دێ بێژن وەکی مێشا رەشه، یان ژی دێ بێژن که‌چه‌لی ههمی مێشێت رەش یێت دیتین، مه‌رەم ژێ ئه‌وە مفا ژ هه‌‌رتشته‌کی وەرگرتیه ل خو نه‌ما ئاسێ، که‌چه‌لێ نه‌شێت مێشا ژ خو برەڤینیت دێ بیته پێتڕانک نه‌شێت به‌لا خه‌لکی ژخۆ ڤه‌که‌ت.
گێرک/ ئه‌ڤه جورەکێ مێریێ یه گه‌له‌کێ ه‌ویرە،گه‌له‌ک جاران لناڤ مالا په‌یدا دبن دبنه جهێ سه‌ر ئێشانێ بۆ مالێ بساناه‌ی نه‌شێن ژمالێ دەربێخن،
بێژن وەکی ماه‌ینا که‌عێله .
چێل/ چێل ب زینی نابیته ماهین، مه‌رەم ژێ ئه‌وەئه‌گه‌ر ژنه‌ک تۆ کار و کوکێ وێ جوان بکه‌ی به‌لێ رەوشت و کریارێن وێ هه‌‌ژی وێ یهکێ نه‌بن دێ بێژن چێل ب زینی نابیته ماهین .
تۆک/ گیانه‌وەرەک ل شه‌ڤێن تاری و بێ دەنگدخوینیت دەنگه‌کێ ئاشۆپی یێ هه‌‌ی، ئه‌ڤه بۆ هندێ تێته بکار ئینان دەمێ ل جههکی تشته‌ک نه‌مینیت ب دویماه‌یک بێت یان ژی مرۆڤ ل وی جهێ نه‌مینن دێ بێژن تۆکێ یا لێ خواندی.
قەلکا مزگینیا )مزگینیێن نەخۆش/( جورەکێبالندەیه لدویڤ باوەریێن دناڤ جڤاکێدا هه‌‌ین دبێژن ههر جهێ بچیتێ ریدانێن نه‌خۆش لێ په‌یدا دبن ئه‌ڤه بۆ هندێ بکار تێت دەمێ مرۆڤهک بتنێ کارێ وی به‌لاڤ کرنا دەنگوباسێن نه‌خۆش بیت، دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی قه‌لکا مزگینیایه.
چەکچەکیلە/ ئه‌ڤه گه‌له‌ک جــاران تێته گۆتندەمێ ئێک رۆژێ هه‌‌میێ نه‌یێ دیار بیت یان ژی بنڤیت و ب شه‌ڤ دیار بیت دێ بێژن ئه‌ڤه یێ بوویه چه‌کچه‌کیله ب رۆژێ دنڤیت ب شه‌ڤ رادبیت چونکه چه‌کچه‌کیله به‌س بشه‌ڤ ژ جه‌ێن خو دەردکه‌ڤیت، یان ژی دەمێ ئێک نه‌شێته که‌سێ ههمی دشێنێ و چ دەسه‌لات نه‌بیت به‌رامبه‌ری چ زوڕداریێ بتنێ بشێته که‌س و کارێن خو، دێ بێــژن ئه‌ڤه وەکی چه‌کچه‌کیله‌یه ههمی که‌س ل وی سیار دبن ئه‌و بتنێ ل تێشکێن خو سیار دبیت.
بالندێ لگه‌ل تێشکێت خۆ جۆت بوویی، ئه‌ڤه بۆ وێ یهکێ تێته گوتن دەمێ که‌سه‌ک زیانه‌کێ یان ژی خرابیه‌کێ ل ئێک ژ که‌س و کارێن خۆ دکه‌ت دێ بیژن ئه‌ڤه وەکی وی بالندەیه یێ ل گه‌ل تێشکێن خو جۆتبۆوی. هه‌‌روەسا دبێژن ژگارانێ سیاری ماکه‌را خۆ بوو.
کەو/ دەمێ ئێکی بڤێت فێله‌کی ل یێ دی بکه‌تهندی هه‌‌ول ددەت نه‌شێت دسه‌ردا ببه‌ت، یێ دی دێ بێژتێ ئه‌ز نه‌که‌وێ داڤین ته‌مه، یان ژی دەمێ ئێک ب خۆ گه‌له‌کێ خراب بیت دێ بێژن دونیا ههمی دوژمنێ که‌ویه، که‌و ژی دوژمنێ سهرێ خویه، و ژ جههکی دبیته جههکێ دی . یان ژی گه‌له‌ک جاران دەمێ ئێک گه‌له‌ک هویر بایه ژ به‌ژنێ و که‌لواشیڤه، دابێژنێ کێزێ ئه‌ڤ گۆتنه پتر بۆ کچان بکار دهات.
نعام/ وەکی نعامێ یه سهرێ خو ڤه‌دشێریت قونێتخو دیار دکه‌ت، ئه‌ڤه بۆ هندێ بکارتێت دەمێ ئێک راستیا خۆ یان ژی رۆیێ خۆ یێ راسته‌قینه ڤه‌شێریت
فیل/ که‌س نه‌شێت فیلی بکه‌ته خهزال، پتر بۆ وێیه‌کێ بکار تێت دەمێ ئێکێ گه‌مشۆ بیت و گه‌له‌کێ بێ بزاڤ بیت، هنده‌ك چاڤه‌رێی وێ یهکێ بکه‌ن کو ئه‌و کارەک وەسا بکهت چه‌له‌نگی و له‌شسڤکی بڤێت، دێ بێژن فیل نابیته خهزال .
دێھل/ دێهلێن تڕۆکه ژێ نابن سهیێن به‌زۆکه، مه‌رەمژێ ئه‌وە ژنێن سه‌ربه‌ردای و نه حه‌جمتی مروڤێن باش و خودان رەوشت ژێ په‌یدا نابن، یان ژی دبێژن دێهلا لبایه سه ل به‌غدایه، ئه‌ڤه پتر بۆ ژنێن بێ رەوشت تێته بکار ئینان، مه‌رەم ژێ ئه‌وە ئه‌گه‌ر کارەک د دلێ وێدا ههبیت لکیڤه بیت دێ ههر خۆ گههینته نێچیرا خۆ .
مشک/ مشکێ کوزراندی، دەمێ مرۆڤهک کێم می بیت و لاواز و سه‌رو سیمایێ وی بسه‌ر هنده‌ك سۆریڤه بیت، دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی مشکێ کوزراندیه. کتک نه‌لماله ناڤێ مشکی عه‌بدولرەحمانه، ئه‌ڤه لسه‌ر وێ یهکێ تێته گۆتن دەمێ که‌سه‌ک ههمی دەما گزێ خۆ ژ ئێکی بکهت نه‌وێریت دبه‌رارا باخڤیت به‌لێ یێ دن نه‌یێ ئامادە بیت و ئه‌وێ ترسنۆک سینگێ خۆ بینیته دەرێ و ههمی تشتا بدلێ خۆ بکهت، وەسا خوو دیار که‌ت کو که‌سه‌کێ خودان دەسهلاته، دێ بێژن کتک نه‌لماله ناڤێ مشکی عه‌بدولرەحمانه.
بەق/ گیانه‌وەرەکه پتر لبهر لێڤێن ئاڤا دژیت. زێدەبوونا وێژی وەکی خه‌رزەکیه بهردەت ناڤ ئاڤێ پشتی چهنده‌كێ تێشکێن بچیک دەردکه‌ڤن د ناڤ ئاڤێدا دژین، ڤێجا گه‌له‌ک گۆتن لسه‌ر به‌قێ ژی تێنه گۆتن. ئه‌گه‌ر که‌سه‌ک تشته‌کی یان نهێنیهکێ بزانیت نه‌شێت بپارێزیت دێ ههر بێژیت، دێ بێژن ئه‌گه‌ر به‌ق نه‌قوڕت دێ دڕت، یان ژی دەمێ جههکی گه‌له‌ک مرۆڤ لێ بن و ههر هنده‌ك بۆ خۆ سوحبه‌ته‌کێ بکه‌ن دەنگێ ههمیا تیکه‌ل ببیت دێ بێژن وەکی گه‌رِا به‌قایه، که‌س ئه‌زمانێ که‌سێ نزانیت.
ڤێجا دەمی زاڕۆکه‌ک ژنوی ب سه‌ر پیا دکه‌ڤیت ژ ڤێ ژوورێ بۆ یا دی دگه‌ریت و نارینته خوار. دێ بێژن ئه‌ڤه یێ بوویه گێرکا ناڤ مالێ .
نێری/ کویرێ لناڤ نێریا )کویڕ گیسکێ ئێکسالیه( دپه‌ڕیت، ئه‌ڤه بۆ وێ یهکێ تێته گۆتن بۆ وان سنێلێن خۆ ددەنه ناڤ یێن ژ خۆ مه‌زنتر، ڤێجا دێ بێژنێ کویڕێ لناڤ نێریا دپه‌ڕیت.
بەلاتینک/ دێ بێژن به‌لاتینکا خودێیه که‌تیه‌به‌ردەستێ کێڤژاله‌ی، بۆ وان ژنێن جوان و نازک و شۆخ و شه‌نگ، به‌لێ ئێخبالا وان یێن بووینه هه‌‌ڤژینێن که‌سێن دڕندەو وکرێت .
مێشا هه‌نگڤینی) هەنگ/( هه‌‌وە ه‌نگڤین خوارو مێشا ب مه ڤه‌دا، ئانكو مه قوربانی دان هنده‌ك گهه‌‌شتنه دەستکه‌فتێن باش. قالبێ مێشایه دەنگێ شه‌شایه، ئانكو ب که‌لواش بچویکه به‌لێ بڕیارێن مه‌زن ددەت یان ژی دەنگه‌ک مـه‌زن ژێ بێت. ژمێشێ کرە گامێش، ئه‌ڤه ژی بۆ وێ یهکێ بکارتێت دەمێ ئێک تشته‌ک بچویک بیت به‌لێ گه‌له‌ک مه‌زن بکهت، ئانكو ژ خوەزایێ خۆ مه‌زنتر لێ بکهت .
حەفتیار/ دبێژن گۆتنێن وی مانه د ناڤ ددانێنحه‌فتیاریدا، مه‌رەم ژێ ئه‌وە دەمێ ئێک بازرگانیێ لگه‌ل که‌سێن دەوله‌مهند و خودان دەسه‌لات دکه‌ت و حیله بازبکه‌ت، ڤێجا دەمێ فێلبازی لێ تێته کرن، سامانێ وی ههمی دچیت دێ بێژن، گۆتنێت دی ماینه د ناڤ ددانێت حه‌فتیاریدا. یان ژی دەمێ که‌سه‌ک گه‌له‌کێ خۆراگر و مێرچاک بیت چ ئه‌شکه‌نجه کاریگه‌ریێ لێ نه‌که‌ن، دبێژن حه‌فتیار خوشمێرە دەیناکه‌ت کابا لێ بسمن دەیناکه‌ت .
کێز/ کێزێ ه‌اته رێزێ، ئه‌ڤه بۆ وێ یهکێ بکارتێت دەمێ ئێکی چ پێ چێنه‌بیت به‌لێ وەسا خو دیار دکه‌ت کو دشێت گه‌له‌ک تشتان بکهت. یان ژی دەمێ زاڕۆکــه‌‌ک ه‌ێـدی ه‌ێـدی مـه‌زن دبیت و بێته ناڤ زارۆکان یاریا بکه‌ن ڤێ گۆتنێ بۆ دبێژن .
کێزگلۆلک/ دەمێ ئێک هنده‌كی قه‌له‌و بیت ه‌ێدی برێڤه بچیت به‌ژنه‌کا کورت ههبیت دێ بیژن وەکی کێزگلۆلکێیه، کێزگلولک کێزەکا رەشه دێ بینی پرته‌کا ئاخێ یان پیساتیێ هنده‌ك گیانه‌وەرێن دی یا گڕۆڤڕ کری و ژ جههکی دبیته جههکێ دی . یان ژی گه‌له‌ک جاران دەمێ ئێک گه‌له‌ک هویر بایه ژ به‌ژنێ و که‌لواشیڤه، دابێژنێ کێزێ ئه‌ڤ گۆتنه پتر بۆ کچان بکار دهات.
نعام/ وەکی نعامێ یه سهرێ خو ڤه‌دشێریت قونێت خو دیار دکه‌ت، ئه‌ڤه بۆ هندێ بکارتێت دەمێ ئێک راستیا خۆ یان ژی رۆیێ خۆ یێ راسته‌قینه ڤه‌شێریت
فیل/ که‌س نه‌شێت فیلی بکه‌ته خهزال، پتر بۆ وێ یهکێ بکار تێت دەمێ ئێکێ گه‌مشۆ بیت و گه‌له‌کێ بێ بزاڤ بیت، هندەک چاڤه‌رێی وێ یهکێ بکه‌ن کو ئه‌و کارەک وەسا بکهت چه‌له‌نگی و له‌شسڤکی بڤێت، دێ بێژن فیل نابیته خهزال .
دێھل/ دێهلێن تڕۆکه ژێ نابن سهیێن به‌زۆکه، مه‌رەم ژێ ئه‌وە ژنێن سه‌ربه‌ردای و نه حه‌جمتی مروڤێن باش و خودان رەوشت ژێ په‌یدا نابن، یان ژی دبێژن دێهلا لبایه سه ل به‌غدایه، ئه‌ڤه پتر بۆ ژنێن بێ رەوشت تێته بکار ئینان، مه‌رەم ژێ ئه‌وە ئه‌گه‌ر کارەک د دلێ وێدا ههبیت لکیڤه بیت دێ ههر خۆ گههینته نێچیرا خۆ .
مشک/ مشکێ کوزراندی، دەمێ مرۆڤهک کێم می بیت و لاواز و سه‌رو سیمایێ وی بسه‌ر هندەک سۆریڤه بیت، دێ بێژن ئه‌ڤه وەکی مشکێ کوزراندیه. کتک نه‌لماله ناڤێ مشکی عه‌بدولرەحمانه، ئه‌ڤه لسه‌ر وێ یهکێ تێته گۆتن دەمێ که‌سه‌ک ههمی دەما گزێ خۆ ژ ئێکی بکهت نه‌وێریت دبه‌رارا باخڤیت به‌لێ یێ دن نه‌یێ ئامادە بیت و ئه‌وێ ترسنۆک سینگێ خۆ بینیته دەرێ و ههمی تشتا بدلێ خۆ بکهت، وەسا خوو دیار که‌ت کو که‌سه‌کێ خودان دەسهلاته، دێ بێژن کتک نه‌لماله ناڤێ مشکی عه‌بدولرەحمانه.
بەق/ گیانه‌وەرەکه پتر لبهر لێڤێن ئاڤا دژیت. زێدەبوونا وێژی وەکی خه‌رزەکیه بهردەت ناڤ ئاڤێ پشتی چهندەکێ تێشکێن بچیک دەردکه‌ڤن د ناڤ ئاڤێدا دژین، ڤێجا گه‌له‌ک گۆتن لسه‌ر به‌قێ ژی تێنه گۆتن. ئه‌گه‌ر که‌سه‌ک تشته‌کی یان نهێنیهکێ بزانیت نه‌شێت بپارێزیت دێ ههر بێژیت، دێ بێژن ئه‌گه‌ر به‌ق نه‌قوڕت دێ دڕت، یان ژی دەمێ جههکی گه‌له‌ک مرۆڤ لێ بن و هه‌رهندەک بۆ خۆ سوحبه‌ته‌کێ بکه‌ن دەنگێ ههمیا تیکه‌ل ببیت دێ بێژن وەکی گه‌رِا به‌قایه، که‌س ئه‌زمانێ که‌سێ نزانیت.
