مەحفۆز ئاكرەیی: مۆزیك دبیتە ناسنامەیا ملەتان ئەگەر ژ كەلتۆر و رەسەنایەتییا خۆ دەرنەكەڤیت

چاڤپێكەفتن: كەنعان بلێج

هونەرمەند مەحفۆز ئاكرەیی ئاوازدانەرێ سترانا (دارڤانی) یا تەحسین تاهای، ل ده‌ستپێكا سالێن حه‌فتێيان ئێكەم سترانا خۆ تۆمار كریە و ئێكەم ئەلبۆما وی ژی ل سالا 1993 ێ بەلاڤ بوویە كو دەهـ ستران بووینە و وی ب خۆ كلیپ كرینە، ئاكرەیی ئاواز ژی بۆ سترانبێژان داناینە و دبێژیت ژی كو نێزیكی سەد ئاواز و ستران هەنە و هێشتا هندەك ژ وان بەلاڤ نەبووینە، د ڤێ چاڤپێكەفتنێ دا بەحسێ كارێ خۆ یێ هونەری و رەوشا سترانا كوردی دكەت.

بادینان: دەستپێكێن تە د ناڤ جیهانا هونەری دا چاوا بوون، نەخاسمە كو تو ژ بنەمالەكا ناڤدار و پارێزگار بووی ل ئاكرێ؟

مەحفۆز ئاكرەیی: جڤاكێ مە ب ئاوایەكێ گشتی ژ لایێ هونەری ڤە نە رەوشەنبیرە و زۆر پاشكەفتییە و چ پویتە و گرنگییێ ب هونەرێ ببها نادەت، بەلكو هەر نزانیت هونەر چییە، چونكی جڤاكەكێ دیندارە و هونەر ب گونەهـ دهێتە ل قەلەم دان، ب وی حوكمی كو ئەز ژ مالباتەكا دیندار و بەرنیاس بووم، من چ پالپشتێن هونەری نەبوون، بەروڤاژی هندێ، هەمو دەردۆرێن من دژ بوون، ژ بلی برایێ من یێ مەزن دكتۆر سەباح كو وی دەمی هێژ قوتابی بوو.

بادینان: پشتی مالا هەوە چوویە مووسل چ د ژیانا تە دا هاتە گوهۆڕین ژ لایێ هونەری ڤە؟

مەحفۆز ئاكرەیی: دەمێ مالا مە چوویە مووسل ئەز زاڕۆك بووم 7 سالی بووم و هێژ من چ بزاڤێن هونەری نەبوون ب تنێ من حەز و ئارەزوویێن هونەری هەبوون و تێكەلیێن من یێن هونەری فرەهتر بوون وچوومە د جیهانا كەلتۆری عەرەبی ژی دا.

بادینان: یەكەم ستران تە گۆتی كیژ ستران بوو، كیژ سالێ بوو و ژییێ تە چەند بوو؟

مەحفۆز ئاكرەیی: یەكەم ستران من گۆتی سترانا (دەلال رابە بهارە) بوو، پەیڤ و ئاوازێن سەمیر زاخۆیی بوون، سالا 1972ێ بوو و وی دەمی ژییێ من هەژدە سال بوون.

بادینان: بارا پتر ب كیژ هونەرمەندێن كورد و عەرەب و بیانی داخبار بوویی؟

مەحفۆز ئاكرەیی: هەر زاڕۆكینییا خۆ ئەز داخبار بووم ب دەنگێ محەمەد عارف، حەسەن جزراوی، سەعید ئاغایێ جزیری و گەلەك داخبار بووم ب هونەرمەندێن بیانی  یێن وەكی (فرید الاطرش) و خویشكا وی (ئەسمەهان) و ئاوازدانەرێن  ئاواز بۆ (ام كلثوم) داناین، وەكی (ریاض السنباطي، بلیغ حمدي، محمد عبدالوهاب).

بادینان: كی پشتەڤانێن تە بوون د خێزانا تە دا؟

مەحفۆز ئاكرەیی: ب راستی من چ پشتەڤان نەبوون د ناڤ خێزانا خۆ دا، بەلكو هەموو دژی ڤی بابەتی بوون، ژ بلی برایێ من دكتۆر سەباح ئەو ژی نە ب ئاشكرایی ژ بەر باب و خزم و كەسوكاران.

بادینان: بزاڤا هونەری ل دهۆكێ د سالێن حەفتێیان و هەشتێیان دا چاوا بوو؟

مەحفۆز ئاكرەیی: ب راستی بزاڤا رەوشەنبیری دهۆكێ ل سالێن هەفتێ و هەشتێیان دا د دەمەكێ زێرین دا بوو، نەخاسمە ب هەبوونا رۆلێ هونەرمەندێ مەزن دلشاد محەمەد سەعید و برایێ وی شێرزاد و جمال ئامێدی و چەندین مۆزیكژەنێن دی یێن هێژا.

بادینان: تو دهێیە نیاسین وەك سترانبێژ و ئاوازدانەر، تە پەیڤێن كیژ هۆزانڤانان كرینە ستران؟

مەحفۆز ئاكرەیی: من پەیڤێن گەلەك هۆزانڤانان كرینە ستران، وەكی: ئەنوەر شەعبان ئاكرەیی، تالژین ئاكرەیی، كەمال رەمەزان ئاكرەیی، سەركەفت زوهێر ئاكرەیی، رێكەفت زوهێر ئاكرەیی، ئەلند ئاكرەیی، رزوان زاخۆیی، خورشید ئەحمەد پیرۆمەری، زوهێر كۆرەماركی، بەدەل رەفۆ.

مەحفۆز ئاكرەیی: سترانا (دارڤانی)، خودێ ژێ رازی هونەرمەندی مەزن تەحسین تاهای ب خۆ بۆ من پێشینیار كربوو ئه‌ز ئاوازێ وێ بدانم.

بادینان: سترانا (دارڤانی) یا خودێ ژێ رازی تەحسین تاها كێ بۆ تە پێشنیار كر كو تو ئاوازا وێ دانی؟

مەحفۆز ئاكرەیی: سترانا (دارڤانی)، خودێ ژێ رازی هونەرمەندی مەزن تەحسین تاهای ب خۆ بۆ من پێشینیار كربوو.

بادینان: كیژ هۆزازڤانێ كورد باندۆر ل سەر تە هەبوو؟

مەحفۆز ئاكرەیی: ب راستی هۆزانڤانێن كو باندۆر ل سەر من هەبووین گەلەك بوون و ئەز نەشێم ناڤێ هەمییان بۆ تە بینمە زمان، لێ دشێم ناڤێن چەندەكان بۆ تە بێژم، یێن كەڤن وەكی ئەحمەدێ نالبەند، جەگەرخوین، ئەحمەدێ خانی، یێن نها ژی زۆرن وەكی بەدەل رەفۆ، خورشید پیرۆمەری، هشیار رێكانی، مەحفۆز مایی و بورهان زێباری.

بادینان: ئەو چ سترانێن تایبەتن تە گۆتین و ماینە د بیردانكا خەلكێ دا؟

مەحفۆز ئاكرەیی: ئەو سترانێن من گۆتین و د گوهێ خەلكی دا ماین، وەكی: (خەریبیا، شۆخ شەنگا من ئاكرێ، دارڤانی و ئاگرێ ئەڤینێ).

بادینان: تو چ ئامیران دژەنی هەر چەندە تە ب تەنبوورێ دەست پێ كریە، و بۆچی تە ل دووماهییێ عۆد هەلبژارت؟

مەحفۆز ئاكرەیی: نوكە ئەز ب تنێ ئامیرێ عودێ دژەنم، چونكە بۆ من خۆشتر و ب ساناهیترە، نەخاسمە بۆ ئاوازدانانێ.

بادینان: گەلو تە مفا ژ فۆلكلۆری دیتیە و تە چەوان د ستران و ئاوازێن خۆ دا ب كار ئینایە؟

مەحفۆز ئاكرەیی: فۆلكلۆر بنواشێ ناسنامەیا هەر ملەتەكییە.. و پێدڤییە مفا ژێ بهێته‌ وه‌رگرتن.

مەحفۆز ئاكرەیی: بێگومان فۆلكلۆر بنواشێ ناسنامەیا هەر ملەتەكییە و پێكهاتییە ژ چیڕۆك و سەرهاتی و.. هتد. مۆزیك و ستران ژی پشكەكە ژ وی بنواشەی، ژ بەر وێ چەندێ پێدڤی یە مرۆڤ مفای ژێ وەربگریت.

بادینان: ئەرێ تە مۆزیكا خۆ ل گۆرەی گوهۆڕینێن سەردەمی گوهاڕتییە، یان تو مایی ب نموونەیەك دەستنیشانكری ڤە ژ مۆزیكێ؟

مەحفۆز ئاكرەیی: ب راستی ئەز نەشێم بێژم من ل دویڤ دەمی ئاوایێ مۆزیكا خۆ گوهۆڕییە كو ئەگەر ئاوازەك بۆ من ب خۆ  بیت كو ئەز بێژم، لێ ئەگەر ئاواز بۆ هونەرمەندەكی دی بیت، بێگومانە گوهۆڕین دكەڤیتێ ل دویڤ ئاوا و دەنگێ وی هونەرمەندی.

بادینان: تە بۆچی د سەربۆرا خۆ یا هونەری دا هندەك ستران ب زمانێ عەرەبی گۆتینە یان ئاواز بۆ بۆ داناینە؟

مەحفۆز ئاكرەیی: زمانێ عەرەبی ئێك ژ زمانێن كاریگەرە ل سەر مە كوردان، چونكی مە ب وی زمانی خواندی یە و مە تێكەلییەكا ئێكسەر د گەل عەرەبان هەیە و ئەز ب خۆ ل ناڤ عەرەبان مەزن بوویمە و مە گەلەك پەیام هەنە تو نەشێی ب زمانێ كوردی بگەهینیە عەرەبان، بەلكو ب زمانێ وان باشترە و ڤێجا چ ب رێیا سترانان یان ب رێیا نامەیان بیت، ئەو سترانێن من ب عەرەبی گۆتین ل سەر باژێڕێَن مەنە، وەكی: دهۆك، زاخۆ، ئاكرێ و ل سەر دایكێ و ل سەر باژێڕێ شفشاون یێ مەغرب چونكی وەك هۆزانڤان بەدەل رەفۆی گۆتی كو باژێڕەكێ جوانە وەكی باژێڕێن كوردستانێ.

بادینان: ب بۆچوونا تە كەنگی مۆزیك دبیتە ناسنامەیا مللەتان؟

مەحفۆز ئاكرەیی: مۆزیك دبیتە ناسنامەیا مللەتان ئەگەر ژ كەلتۆر و رەسەنایەتییا خۆ دەرنەكەڤیت و تێكەلی مۆزیكا بیانی نەبیت وەكی ئاڤا كانیكێن زەلال، چ ئاڤێن شێلی تێكهەل نەبن.

مەحفۆز ئاكرەیی: كوردان ئاوازدانەرێن باش و  بلیمەت كێمن، ژ بەر هندێ مۆزیك و ئاواز و سترانا كوردی نها ئەز دبینم د ئاستەكێ خراب دایە.

بادینان: ئەرێ تو كەتوارێ ستران و ئاوازێن كوردی د نها دا چاوا دبینی؟

مەحفۆز ئاكرەیی: ب راستی كوردان ئاوازدانەرێن باش و  بلیمەت كێمن، ژ بەر هندێ مۆزیك و ئاواز و سترانا كوردی نها ئەز دبینم د ئاستەكێ خراب دایە.

بادینان: رۆلێ راگەهاندنا كوردی د پشتەڤانیكرن و بەلاڤەكرنا سترانا كوردی دا  چاوا دبینی و چاوا دهەلسەنگینی؟

مەحفۆز ئاكرەیی: میدیا و راگەهاندن ڕۆلەكێ بنەڕەتە بۆ مۆزیك و سترانێ، نەخاسمە تەلەڤزیۆن ئێكە ژ گرنگترین ئالاڤێن پەیوەندی دگەل خەلكی هەین، چونكە ئەو زێدەتر نێزیكی هەمی تەخایە، نەخاسمە گەنجان و كاریگەری ل سەر دەروون و حەز و هیڤی و خەونێن وان هەیە، ڤێجا ل ڤێرە ئەز ڕولێ هندەك راگەهاندنێن كوردی باش نابینم، چونكی بابەتێن نەشیاو ولاواز بەلاڤ دكەن وكوالێتییا بابەتی بەرچاڤ وەرناگرن.

بادینان: حەتا نۆكە تە چەند ستران و ئەلبۆم هەنە؟

مەحفۆز ئاكرەیی: من یەكەم ئەلبۆما خۆ ل سالا 1993 بەلاڤ كر كو پێكهاتبوو ژ دەهـ ستران و هەر دەهـ ستران من كرنە كلیپ، پشتی وێ ئەلبۆمێ من سترانێن سینگل بەلاڤ كرن و من بەرێ خۆ دا ئاوازدانانێ بۆ سترابێژێن دی، من نێزیكی سەد ئاواز و ستران هەنە كو هێشتا هندەك ژ وان بەلاڤ نەبووینە.

بادینان: پشتی ڤێ سەربۆرا دویرودرێژ، هێشتا تو یێ بەردەوامی و تە چ پڕۆژە بۆ پاشەڕۆژێ هەنە؟

مەحفۆز ئاكرەیی: من قەفتەكا سترانێن خوش  هەنە و ئامادەنە بۆ كلیپكرن و بەلاڤكرنێ ژ پەیڤێن ڤان هۆزانڤانان: بەدەل رەفۆ، خورشید پیرۆمەری، زوهێر كۆرەماركی، ئەلند ئاكرەیی، كەمال رەمەزان و سەركەفت زوهێر.

ـــــــــــــــــــــــــــــ

هونەرمەند مەحفۆز ئاكرەیی:

– ل سالا 1953 ێ ل ئاكریێ ژ دایك بوویە.

– خواندنا خۆ یا سەرەتایی هەتا پۆلا چارێ ل ئاكرێ خواندییە.

– ل سالا 1961ێ مالا وان چوویە مووسل و خواندنا خۆ یا سەرەتایی و ناوندی ل وێرێ تەمام كرییە.

– ل سالا 1971ێ ل خانەیا مامۆستایان ل دهۆكێ هاتییە وەرگرتن.

– ل سالا 1971 ێ ئێكەم ستران ل تەلەڤزیۆنا مووسل تۆمار كرییە.

– ل سالا 1987 ێ دەست ب ئاوازدانەردانانێ كرییە.

– ل سالا 1993ێ ئێكەم ڤیدیۆكلیپ چێ كرییە.

– ل سالا 1993ێ چوویە هۆلەندا و ل وێرێ ئاكنجی بوویە.