دادپه‌روەرییا ئەردی
رێزان جەعفەر
ئەز نزانم چ بكەم! ئێدی گەلەك یا دترسم، هەر تشت یێ بەرەڤ نەمانێڤە دچیت. ئەڤرۆ ئەو دووماهیك گولا د ناڤ قولاچكا باخچەی ژیدا مای، هشك بوو. هزرێن من ئێك ل دووڤ ئێك، خۆ د ناڤ مێشكێ مندا رێز دكەن، هندەك ژ وان ژی پێكۆلان دكەن، رێزێ و یاسایێ تێك بدەن و خۆ د بەر هه‌ڤالا خۆڕا بكەن و بەری وان بگەهنە خانەیا ئەنجامدانێ و ب راستی ژی هزرەكێ وە كر و بەری هەمییان خۆ ئینا پێش. ئەو بوو كو من ب جوانی و باشی چاڤدانا باخچەی نەكریە. بەلێ هزرەكا دی دەستێ خۆ بلند كر و ل پشتا هەڤالا خۆدا و وێڤەتر هاڤێت و هۆسا هات كو چێ دبیت كەسەكی ماددەیەك ل ناڤ باخچەیی وەركربیت. ژ بەر ڤێ ئەگەرێ هەمی باخچە یێ هشك بووی، بەلێ رەشەبایەکێ راستییان ھات و هزر هەمی دگەل خۆ برن. راستی ئەو بوو كو نە ب تنێ باخچەیێ مە، بەلكو باخچەیێن جیرانێن مە ژی، یێن هشك بووین و گەلەك جاران گیا و داروبارێن ل سەر لێڤێن جادان ژی دبینم، ئەو ژی یێن هشك بووین. نزانم، ئەڤە نەخۆشییە یان نەفرەتە؟! من دووماهیك نێڕین د پەنجەرا ژوورا خۆدا ل باخچەیی و ماڵین دەوروبەرێن مە كر، چاڤ و لەشێ خۆ من بەرەڤ جهێ روینشتنا خۆ برن، ل بەرانبەر لاپتۆپی روینشتم و من پسیار ل دووڤ پسیارێ ژ گۆگلی و ژیرییا دەستكرد كرن:
ـ ئەگەرێ هشكبوونا گولان چیە؟
ـ ئەگەرێ نەمانا داران چیە؟!
هەر جارەكێ ب دەهان بەرسڤ بۆ من دهێلان. وەك نەخۆشی، تێكچوونا سەقایی، ئاتافێن داروباری.. هتد. لێ ڤان ئەگەران ئەز رازی نەكرم، چونكی ئەڤە چەندین سالە هەر ئەو ئاخە و هەر ئەو سەقایە یێ ئەڤ باژێڕە و بوونەوەرێن ڤی باژێڕی فێربووینێ.
ـ پا ئەگەر چیە؟
ـ ئەرێ چ زانا یان كەسەك نینە، ڤێ ئالۆزییا بێ چارەسەری، دەرگەھەكی ل بەر ڤەكەت!
رۆژ بۆ رۆژێ ئەڤ بابەتە ل سەر تیڤی و پۆستێن پلاتفۆرمێن جودا جودا هاتنە دیتن. ئێدی گەلەك یا مەترسیدار دبیت، ل هەمی جهێن ڤی باژێڕی، ل چیا و دەشت و دۆلێن وێ كەسكاتی یێ بەرەڤ نەمانێ دچن. ب درێژاهییا ژییێ خۆ من یا ئاگەھ ژ نەمان و ژ ناڤچوونا گیانەوەران بووی، ئەو ژی هندەك جۆرێن وان، بەلێ نەمانا هەمی جۆرێن كەسكاتی و داران، ئەڤە كارەساتە و من د گەل خۆ گۆت:
ـ ئەرێ دبیت مە خوداوەندا سروشتی و گژوگیایی (دیمیتر) تۆڕە كربیت! وێ ژی پیتێنا ئەردی ل مە حەرام كربیت، بەلێ ب تنێ ل سەر دەمێن كەڤن باس ل ڤی تشتی دهاتە كرن. ئەڤە ژی تشتەكێ نە باوەرپێكرییە.
ئێدی ئەڤ بوویەرە بووبوو ئاگر و باژێڕ هەمی دسۆت، ل سپێدەهییەكا خوناڤگرتی، كو كێم بوونەوەر ل باژێڕی دهاتنە دیتن، من بڕیاردا بچمە ناڤ جادەیان هەر جهەكێ دى یێ باژێڕی، دا پسیار ژ هەر روەكەكی یان دارەكێ بكەم، كو هێشتا یا ل سەر خۆ و لاواز نەبووی، بەلكی ئەو ب خۆ دەردێ خۆ بۆ من بێژن. دەمێ د ناڤ جادەیاندا دچووم، گولێن جوان هەمی یێن درێژ بووینە سەر ئاخێ، ب تنێ یێ ل هیڤییا بایەكی یان كەسەكی وان بۆ هەتا هەتایێ ڤەشێریت. رۆندكێن دلێ من، ژ رۆندكێن چاڤێن من زووتر دهاتنە خوار، هۆسا ئەم ژی دێ بەرەڤ نەمانێ ڤە چین. د وان جادەیاندا من ئێك كەسكاتی نەدیت دا پسیار ژێ بكەم، ئەز نەچار بووم بەرەڤ دەرڤەیی باژێڕی بچم، ل وێرێ ژی ب سەر چیایێن بلند كەفتم، پشتی لەشێ من هەتاڤ مێشتی و خوھ ژ خۆ ڤالا كری و گەلەك ماندی بوویم، من چار دار دیتن، هێشتا بەلگێن هندەك ژ وان ب خەملن و سەرێن خۆ یێن پێكڤە ناین. مەندەهۆش بووم ب دیتن و مانا وان. نێزیك بووم، دبێ دەنگ بوون، پاشان ئێك ژ وان ل من زڤڕی و گۆت:
ـ ئەڤە چەندە، مە هەر چاران ڕهێن خۆ یێن تێك ئالاندین، دا هێزا خۆ ل سەر ئێك بەلاڤ بكەین و وەكی هەڤالێن خۆ نە مرین، لێ وەسا دیارە تو یا هاتی تاوانا خۆ بكەی، دا ئەم ژی بەرەڤ نەمانا دڕندایەتییا وە بچین.
بۆ چەندەكێ سەرێ من هاتە تێكشێلان و سەروكانییا وێ شێلی بوو، ئەڤە باس ل چ تاوان دكەن؟
راوستیام، تا سەروکانی زەلال بووی من پسیار ژ وان كر:
ـ مە یان من چ تاوان كرینە، هەتا هوین هۆسا ژ مە بترسن؟
من مۆبایلا خۆ ژ بەریكا خۆ هەلكێشا و من ڤیا وان وێنە بكەم و دەنگێ وان یێ خەمگین تۆمار بكەم، دا من بەلگە هەبن ل دەڤ خەلكی و دا ئاریشەیێ ژی بزانن، ل دەستپێكێ داران خۆ نەڕازی كر، بەلێ پاشی ئێك ژ وان گۆت:
ـ دووماهیكا مە هەر ژناڤچوونە، ئەڤجا بلا پەیڤێن مە ببنە دیدەڤانێن ژناڤچوونا مە و هۆسا ڤەگێڕا:
ـ ل بەر چاڤێن هندەك داران، برایی بۆ پارچەیەكا ئەردی برایێ خۆ كوشت و ئەو خوها ژ لەشێ وان كەتییە سەر ئەردی، هند كەرب و نەڤیان تێدا بوو رهێن وێ هشك كرن. بابی ل سەر ئاخا ڤی باژێڕی، دەستدرێژی كرە سەر كچا خۆ و خوینا كچینییا وێ هند خەم و ئێشان تێدا بوو، ل ناڤ ڤێ ئاخێ بەلاڤ بوو. ل ڤی باژێڕی، رێژەیەكا گەلەك مەزن یا سپێرمێن كریارێن حەرامییێ كەتە ناڤ ڤێ ئاخێ! ئەڤجا ئەڤ ئاخە هند بێ پیت و بەرهەم بوو، كانزا و هەر مادەیەكێ ب مفا د ناڤدا هاتە سۆتن و بوونە خۆلی، ئێدی چ ل سەر ڤێ ئاخێ شین نابیت. چو نەمایە هێزا مە ژی دێ ڤەمریت، پاشان بوونەوەرێن ب مە ژی دژین نامینن و دووڤ دا مرۆڤ ژی دێ ژ ناڤ چن!
چەند چركەیەكان پشتی گوھلێبوونا ڤان ئازاران، چیڤانۆكەكا دی خۆ ل سەرێ من دا، ئەرێ دبیت دەمێ خوداوەندا ڤیانێ (ئەفرودیت)ا ژ ناڤچوویی، ڤیان و عەشق ژی د گەل خۆ ژ ناڤ بربن و كەرب ل جهێ ڤیانێ بەلاڤ بوویە؟
ئەوان جارەكا دی سەرێن خۆ پێكڤەنان و رۆندكێن وان هەلم ژ لەشێ وان بلند دكر، چونكی ژ ناڤدا دهاتنە سۆتن. من ژی رێكا خۆ گرت و چووم د مالدا مام و چاڤەڕێی ژ ناڤچوونێ بووم. خودا، دێ تۆلا هەر بوونەوەرەكی و هەتا تۆلا كریارێن مە مرۆڤان ژی ژ مە ڤەكەت و ئەڤە دادپەروەرییە.
