بۆچى ترس؟!

ن: عه‌زيز نه‌سين

و: سالح سۆفى

كی..؟ ئەز.. ها؟ ترسنۆك؟ هێ..! و كی دبێژیت ئەز دترسم..؟ هەمی..؟ چەوان؟ و كەنگی؟ و كی دزانیت ئەز دترسم؟ درەوین، درەوینەكێ مەزنی، ئەز نزانم ترس چییە، ژ كەسێ ژی ناترسم.. و دێ بۆ ترسم؟! ب راستی ژی بۆچی مرۆڤ ژ ئێكی بترسیت…؟

هەروەسا بۆچی دێ ژ ئێكی ترسم؟!

ئێ.. ترسیان ژ خودێ؟ ئەڤە تشتەكێ دییە؟ تشتەكێ ئاسایی یە.. ئەرێ ما نابێژن ژ وی بترسە یێ ژ خودێ نەترسیت؟ ما نە وەسایە؟ بەلێ.. مرۆڤ ژ وان دترسیت یێن ژ خودێ خۆ نەترسن.. تە زانی مەرەما من چییە..؟ ژ بلی خودێ ژ كەسێ ناترسم؟ هەتا نزانم ترس چییە ژی.. هەر ئێك مرۆڤەكە وەكی من، ڤێجا بۆچی ترس..؟

چەوان..؟ ژ دەیبابێن خۆ..؟ ئۆهۆ.. ئەڤە بەرێ بوو دەمێ ئەز هێژ یێ بچووك، تشتەكێ ئاسایی یە زاڕۆك ژ دەیبابێن خۆ بترسیت..! هەتا چەند سالییێ..؟

مرۆڤ هندی مەزن ببیت د چاڤێن دەیبابێن خۆ دا زاڕۆكە، ما نە وەسایە..؟ ئەو ژی هەتا ژییێ چل و شەش سالییێ بوو.. پشتی هنگی مرن و خودێ ژ هەردويان رازی ببیت.. نەخێر..! ئەو تشتێ من گۆتی راست نینە، ئەز ژ وان ناترسم، دێ وێ چەندێ ژی پشتڕاست كەم.. ژ بەركو هەردو مرینە…

بەلێ ئەزبەنی..؟ ژ مرییان..؟ هێێێ…

ئەڤە تشتەكێ بەرئاقل نینە، ئەرێ مری دێ من ترسینیت؟ ئەرێ ما بۆچی مرۆڤ بترسیت؟ ما یێ مری دێ چ كەت..؟ هەما مرن بۆ وی بەسە! ب كورتی، ئەز نزانم ترس چییە.. دبیت وەسابا هەكە هێشتا نەمربا.. لێ پشتی مری و بوویە جەندەك.. نەشێت كەسێ بترسینیت.. چەوان؟ دەمێ خالەتا من مری؟ ئاهـ.. وی دەمی شەڤ بوو و ژ بلی من كەس ل مال نەبوو.. نیڤ شەڤ من دەنگێ وێ بهیست، خۆش بەرەڤ ژوورا وێ چووم.. لێ.. ژیانا خۆ ژ دەستدابوو.. وی دەمی دڤیا من چ كربا؟ چوومە ئۆتێلێ.. لێ نە ژ ترسان! ژ وی كوڕێ ل تاخێ مە دترسم؟ نەخێر.. قەت وقەت وە نینە.. چ جاران ژێ نەترسیایمە.. بەلكی وەكی وێ گۆتنا مەزنان دكەم یا دبێژیت: (خۆ ژ خرابییێ دوور بێخە و بۆ بسترە).. دچمە بەلەكۆنێ.. هەكە ل تاخی بیت.. ژ مال دەرناكەڤم، دەمێ ل وێرێ نەبیت، د كۆلانێ ڕا دەرباز دبم..!

هوون چ دبێژن..؟ ژ مامۆستایێن خۆ..؟ نەخێر.. درست نینە.. هندی ئەزم ژ مامۆستایێن خۆ ناترسم.. ئەوا تو دبێژییێ ترس، تنێ هەستكرنەكە ب مەزنكرن و رێزگرتنێ.. بینە پێش چاڤێن خۆ.. هەتا دەمێ من دقوتن ژی من چ ل گەل نینە ژ بلی رێزگرتن و قەدرگرتنا وان.. چ؟ ژ ترسان ژ مامۆستایێ دیرۆكێ رەڤیم دەمێ ئەز دقوتام؟ نە ژ ترسا ژێ دڕەڤم.. بەلكی وەك رێزگرتن و قەدرگرتنە بۆ مەزناهییا وی.. ئەڤە چ ئاخفتنا بێ رامانە؟!

ئەرێ بەرئاقلە خويندكار ژ مامۆستایێ خۆ بترسیت؟

هوون چ دبێژن؟ ژ ئەزموونێ؟ مسۆگەر نەخێر.. ئەز ڤەدلەرزم دەمێ دچمە د هۆلا ئەزموونێ ڤە.. لێ نە ژ ترسان، بەلكی ژ بەر شەپرزەبوونێ، چەوان؟ ل بەر دەرگەهێ هۆلێ من میزتە ب جلكێن خۆڤە؟! ئەڤە چ درەوە؟ ئەو ژ بەر شەپرزەبوونێ بوو.. ئەڤە ب سەرێ هەر كەسەكێ دی ژی دهێت دەمێ نەگەهیتە جهێ دەستاڤێ.. بەلێ ئەزبەنی.. هەتا ژ داكەفتنێ ژی ناترسم.. ڤێجا ما دێ ژ دەرنەچوونێ ترسم؟ خودێوۆ.. درەوین چەند دمشەنە.. مادەم هێشتا نەمریمە، هەكە دەرنەچووم، د جارێن بهێت دا من دەلیڤەیا دەرچوونێ هەیە.. ما نە وەسایە؟ لێ.. ژ هەڤژینا خۆ دترسم؟ هەروەسا ژ خودانێ ڤێ درەوێ؟ هوون هەمی ب خودێ كەن دێ پرسیارەكێ ژ وە كەم، ئەرێ هەڤژین، بەلێ.. هەر هەڤژینەك ژ هەڤژینا خۆ دترسیت؟! نەشێین بێژینە ڤێ ترس.. ئەو ژنە.. دڤێـت ئاڤ ل جۆكا خۆ بچیت و پێكڤە ب خۆشی بژین.. داكو ئاڕێشە ل مال بەرفرەهـ نەبن و هەڤسوی پێ نەحەسیێن، داكو پەروەردەكرنا زاڕۆكێن خۆ ژی تێك نەدەین..! هەكە نە.. دێ بۆ ژ هەڤژینا خۆ ترسم..؟ د هەمی ژیانا خۆ دا ژ كەسێ نەترسیایمە هەتا ژ هەڤژینا خۆ بترسم.. هەهە! هەهەهە.

دەمێ ل خزمەتا سەربازییێ بووم..؟ پاشی.. ژ فەرماندێ پەل(فصیل)ێ بترسم؟ ئەز ژ فەرماندێ كەرتی(كەتیبێ) ناترسم ب وێ مەزنییا هەی هەتا ژ فەرماندێ پەلێ بترسم، ئەزبەنی ئەز.. دەمێ خۆ دكەمە د خزمەتا وەلاتێ خۆ دا ژ كەسێ ناترسم، ئەو ژی مرۆڤە وەكی من و.. وەكی تە، ڤێجا ترس ژ بەر چ؟ چ؟ دەمێ فەرماندێ كەرتی فەلاقە دایم؟ نەخێر.. ئەڤە تشتەكێ دییە.. ئەو فەرماندێ كەرتییە و خودان بڕیارە.. دبیت مرۆڤی بقوتیت، ئەم بڤێین، نابیت كەس مایێ خۆ تێ بكەت، سەرباری ڤێ هەمییێ ژی ژێ ناترسم.

ئەز ب درێژییا ژیانا خۆ نەترسیایمە.. چ جاران ژی ناترسم.. ئەرێ ب خودێ.. من گۆت.. د زاڕۆكینییا خۆ دا ژی نەترسیایمە، ژ بەركو من خۆ بەرزە دكر، نەكو تشتەك بهێتە روودان.

ژ تارییێ..؟ ما ئەرێ تاریاتییا بترسە؟ هێ.. ما چ جوداهی ل ناڤبەرا تارییێ و رۆناهییێ هەیە؟ هەردو وەكی ئێكن.. ئەز ناترسم دەمێ ب شەڤ ل نێزیك گۆرستانان ڕا دەرباز دبم، ژ بەركو هەما ئەز ب خۆ د بەر گۆڕستانان ڕا دەرباز نابم، من چ شۆل ب گوڕستانایە هەتا ب شەڤ د بەر ڕا دەرباز ببم، هەما ئەز خۆ ب رۆژ ژی ب رەخ ڕا دەرباز نابم هەتا ب شەڤ وە بكەم.

چ..؟ ب خودێ ئەز ب شەڤ سترانان نابێژم و فیتكا ڤەنادەم.. راستە.. لێ نە ژ ترسان دا، بەلكی ژ بەر هندێ ئەز ب رۆژ دسترم و فیتكا ڤەددەم.. ئەڤە نەریتەكە.. هێ.. لێ ل ناڤبەرا من و من ب خۆ، ژ بەر هندێ ژی كەسێ گوهـ لێ نابیت.. ئەرێ ما ژ خەونان دترسم..؟ چ.. ئەڤە چ درەوە ژ كیسێ من دكەن، نەخێر.. ژ قیژییێن ل دەمێ نڤستنێ نەترسیایمە.. بەلكی ژ بەر هندێیە ل دەمێ هشیاربوونێ ل قیژییان نادەم.

چەوان..؟ ژ پۆلیسان دترسم..؟ ژ زێڕەڤانان و یێن وەكی وان؟ هەروەسا ژ خزمەتكارێن ئۆتێلان؟ ژ شۆفێرێن ترۆمبێلان..؟! كێ ئەڤ گۆتگۆتكە ل سەر من بەلاڤ كریە؟ ئەز ب خۆ ناچمە وی جهێ پۆلیس و مۆلیس لێ بن.. گرتیخانە و مرتیخانە لێ بن.. ژ پۆلیسان بترسم؟ هەر تشتەكێ هاتییە گۆتن درەوە و درەو ژكیسێ كرنە.

ژ سەرخۆش و دینان..؟ ئێ ب خودێ درەوە.. ئەز ژ وان ناترسم.. ئەز دترسم بچمە ناڤ نڤینان بۆ (…)كرنێ؟ ئەرێ ئەز ژ ترسان ناچمە ناڤ نڤینان..؟ نەخێر.. بەلكی ژ بەر هندێیە ئەز یێ كەرخی و وەستیایمە و ژ كاری ڤەدگەڕیێم.. پاشی؟ ژ ژنان دترسم ژ بەر كورتییا (…)؟ گەلی مرۆڤان ئەڤە چ ئاخفتنەكا ژ خۆیە؟ ئەو كییە یێ ڤان هەمی تشتێن توڕەهات ل سەر من بەلاڤ دكەت؟ ئەڤ هەمی گۆتگۆتك و درەو و درەون.

چەوان؟ ژ تنێبوونێ ل مال؟ ژ جڕە و گەنگەشەیێن دژوار؟ ژ گیرۆبوونێ ب شەڤ ل دەرڤەی مال..؟ ژ هەڤالێن خۆ ل سەر كاری؟ هێێێ.. ژ رێڤەبەرێن خۆ؟

ژ مرنێ ب روودانەكا ترۆمبێلێ..؟ ژ هەڤسوییان..؟ ژ كۆمبوونا لیژنا ئاڤاكرنێ؟ پشتی هنگی ژ چ..؟ هێ.. ما چ مایە؟

ئەزبەنی ئەز ناترسم.. نەخێر.. ناترسم.. هەتا من ناڤێ كوڕێ خۆ یێ نەخری كریە Korkman (وێرەك)، یێ بچووك ژی كریە Korkut (ترسێنەر).. من ترس ژ نەساخییێ هەیە؟ مسۆگەر نەخێر، ئەز ژ نەساخییێ ناترسم.. بۆچی؟ تە گۆت بۆچی؟ بەلێ.. من پرسیارا تە ژ بیر كر، ژ مێژە وەرە ئەز یێ هۆسامە و پرسیارێن هۆسا ژ بیر دكەم… نەخێر.. ژ نەساخی و مرنێ ناترسم.

ئەرێ ما فەیلەسۆفی نەگۆتییە: (ژ بەركو ئەم دزیندینە، نزانین مرن چییە، دەمێ دمرین ژی نزانین مرن چییە).. ڤێجا.. بۆچی ژ مرنێ بترسین؟ ئەو چەند یێ هەق بوو یێ وە گۆتی.

ترسیان ژ سوباهی؟ رامانا تە چییە؟ سوباهی چارشەمبییە.. ئەز نە ژ چارشەمبیێ و نە ژی ژ پێنجشەمبیێ ناترسم.. ژ سوباهییا خۆ؟ ئاها.. رامانا تە ئەوە مرۆڤ بێكار بمینیت.. خودێ دزانیت.. ڤێجا.. بۆچی ترسیان ژ سوباهی..؟ هەتا سوباهی خودێ كەریمە، لێ دترسم وە ل بەر بیت من بكێشنە ناڤ ئاخفتنێ.

ژ تشتێن قەدەغەكری دترسم..؟ نەخێر.. هەمی تشتێن قەدەغەكری سەخمەراتی مە هاتینە بەردەست كرن.. ژ بەر هندێ، سوپاس بۆ بەرپرسێن مە یێن هزرا بەرژەوەندییێن مە كرین و بۆ مە بەردەست كرین.. ئەز نائێخمە بن پییان و زێدەگاڤیێ ل سەر ناكەم، ڤێجا.. دێ بۆ ژێ ترسم؟ مادەم ئەم هەردەم ڤان دەستەپەیڤان دوبارە دكەین (ئیشللا دێ باش بیت)، (ماشللا یێ باشە)، (سوپاس كو گەهشتینە ڤێ قۆناغێ).. ژ بەر هندێ، ئەم ژ برووسییان و چریقێنا وان و ژ گورمێنا عەوران ناترسین؟ ئەرێ ئەڤە تشتەكێ بەرئاقلە..؟ هێ.. ئەرێ ئەڤ دیاردەیێن خۆڕستی مرۆڤی دترسینن..؟ براوۆ ئەز ناترسم.. تێ بگەهە ناترسم خۆ هەكە ئێك ژ وان ژ نشكێڤە ل بەرامبەری من بهێتە روودان ژی؟

چ؟ ئەز دترسم ئێك ژ وان من ببینیت دەمێ تبلا خۆ دكەمە د دفنا خۆ ڕا.. ئاهـ پڕبێژێن وەسا چەند دمشەنە.

دترسم بۆ شه‌هده‌دانێ بهێمە داخواز كرن..؟ نەخێر.. شەهدەیی یێ نادەم و من چ جاران د ژیانا خۆ دا شەهدەیی بۆ كەسێ نەدایە، خۆ دەمێ پرسیار ژ من دهێتە كرن و دەمێ بەرسڤێ ژی ددەم.. بەلێ ئەز دزانم.. من نەدیتییە.

دترسم دەمێ دەرگەهـ دهێـتە قوتان كو دەرگەهقوت مێڤانەكێ ب دلێ من نەبیت، ئەرێ هۆسا..؟ ژ نامە و تێگرتییێن فەرمی..؟ یان ژ وەرگرتنا ڤەخواندنەكێ بۆ دادگەهێ؟ یان بۆ لێپرسینێ؟ ئەرێ ما ئەز ژ ڤان و یێن دی دترسم ژبەركو نەكو كارتەك بیت بۆ دانا قستێن دەینێن بانكێ..؟ بۆ تە سویند دخۆم، ئەڤە هەمی درەون و درەون.

ژ ئیمزاكرنێ دترسم..؟ نەخێر مامۆ.. من تشتێ زكئێش نەخوارییە هەتا بئێشم..! هندەك دبێژن كو ئەز دترسم خشتەیێن مووچەیان ئیمزا بكەم دەمێ مووچەی وەردگرم، نەخێر مامۆ.. ئەڤە هەمی درەون.

رامانا تە ئەوە ئەز ژ رێنمايان و سیستەمان دترسم..؟ ژ تێلەفۆنێ دترسم؟ چەوان..؟ چاڤدێر خۆ كی بیت؟ هێ.. بلا چاڤدێرییێ بكەت، من شۆلەپێیە؟

هەما ئەز ب خۆ نائاخڤم ڤێجا بۆ دێ ترسم.. هەڤدەم بیستۆكێ دادئێخم دەمێ هەست دكەم ئێك یێ گوهێن خۆ ل من ڤەدچنیت.. ئەرێ ما ڤێ چەندێ ژی دبێژییێ ترس؟

ژ چ؟ ژ چووچكا كەناری یا د ركەیێ دا دەستەسەركری..؟ ئاخ.. ئەڤە چ ئاخفتنا بێ مه‌عنه‌يه‌؟ ژ قافك و قەرنەفلێن تێدا هاتینە چاندن..؟ ژ گولدانكان؟ ژ پلاكێ كارەبێ؟ نەخێر.. نەخێر دختۆر ئەز ناترسم و تو من ناترسینی.. دختۆر.. هندی ئەزم ئەز ناترسم، چ جاران ناترسم.. دختۆر.. چ؟ ئەز ژ كەسێ ناترسم.. لێ ئەز ژ خۆ دترسم، ئممم.. ناترسم.. چ ئەگەر بۆ ترسیانێ نینن؟

دختۆر.. بزۆتێ ترسێ ناڤەمریێت، ما نە وەسایە..؟

لێ ئەز دترسم ئاخفتنا تە لێپرسین بیت ل گەل من دكەی!

* ژێدەر: نیسین، عزیز. یسلم الوطن، نقلها عن التركیة: جمال دورمش، 1996، صص 63-71.