دەرهاڤێژێن هشیاری و نەئاگەهیێ د کۆمەلەیا کن چیرۆکێن(خەونە با)(1) دا*
محسن عەبدلڕەحمان
خەونە با(خەونەرۆژ) ئەو خەونا هشیاریێیە یا ژ هیڤی و هیخوازا کەسی یان ژ نەخۆشی و ترسێ دهێتەدیتن، رەوشەکا دەروونییە یا بەربەلاڤە، تێدا مرۆڤێ هشیارو ب دەوروبەرێن خۆ ئاگەهدار هزر و وێنەیان د هشێ خۆدا درێسیت، ب رەنگەکێ سەرگەردانییا دەروونییە – شرود ذهنی – کو رێکێ ددەت مرۆڤی گاڤەکێ ژ ژیواری برەڤیتە جیهانا ناڤخۆییا ئاشۆپا خۆ.
کورد و خەون:
د ئەفسانەیێن کوردیدا کو بەرهەمێ دێرینێ جڤاکێ کوردییە، خەونێ سەنگ و گرنگییەک مەزن هەیە، د لەیل و مەجروومیدا هاتییە:
“دایێ من ئیشەڤ خەونەک دی،
د ناڤ وێ خەونا شەڤێ،
زەریەک بەدەو مینا هۆری
من کلیتا دلێ خوە دا وێ”
فەقێ تەیران(1590-1660) دبێژیت:
“د خەونا خوەدا من دی گولەک؛ هشیار دبووم وێ ساعەتێ
ئاخین ژ من چوونە فەلەک؛ سەبر و قرارا من نەتێ
سەبر و قرا را من نەما؛ نالین ژ من چوونە سەما
زێدە ل سەر من بو غەما؛ لەورا کو کالینا مە تێ
لەورا دنالم دل کولم؛ هەردەم ژ عشقا بلبلم
ژ دەردێ فراقێ د حەلم؛ ڤەدخۆم پەیالا شەربەتێ”
بیانی و خەون:
-خه‌ون ژ وێژه و كولتورێ چ ملله‌تان یێ جودا و ڤه‌ده‌ر نه‌بوویه، بدرێژییا مێژوو هه‌بوونا خۆ د شێوازێن وێژەییدا هه‌بوویه، هه‌ر ژ هومیروس تا بورخیسی، بۆ كارێن هنده‌ك داهێنه‌ران خه‌ون سه‌رۆكانی و ژێده‌رێ سه‌ره‌كیبوویە، هنده‌ك ژ چیرۆكێن خورخی لویس بورخیسی د بنیاتدا خه‌ونێن وی بوون، هه‌ر وه‌سا چیرۆكنڤێسی ئه‌مریكی ئه‌دگار ئالان بو، د نڤێسینا چیرۆكێن خۆدا گه‌له‌ك متمانه ل سه‌ر خه‌ونێن خۆ دكر(2).
خەون و باوەرداری:
“بره‌هیمی ل زه‌ڤیێ نێری و ڤه‌گه‌ڕیا خیڤه‌تا خۆ دا خه‌ونێ ب ملكداریا وێ زه‌ڤیێ ڤه ببینیت، خه‌ونێ د ره‌هه‌ندا چوارێ یا بره‌هیمیدا ده‌ست ب گه‌شه‌كرنێ كر، تاكو باوه‌ریێ ڤه‌گرتی و ل سه‌ر زالبووی.
ل ئیسفی بنێره، هه‌ر ژ پێگه‌هشتنێ خۆدای د گیانێ وی دا دیتن و خه‌ون نیگاركرینه، ل ده‌ڤ وی هزره‌كا رۆهن ل دور مه‌به‌ستێن خۆ ژ وی په‌یداكریه، تاكو پشتی وه‌كو به‌نده بۆ مسرییان هاتیه فرۆشتن، هه‌ر دیتن د گیانێ خۆ دا دپاراست، رۆژ بورین و ئیسف بۆ سه‌روه‌ر ل سه‌ر زه‌مینی، ب دروستی وه‌كو د خه‌ونێن گه‌نجاتیا خۆ دا دیتی!
و ئه‌ڤه خودێ میسای داخوازدكه‌ت دا ل چیایێ سینایێ سه‌ربكه‌ڤیت و ل وێده‌رێ وێنه‌یه‌كێ گیانیێ رۆهن ل دور خیڤه‌تا كومبوونان دده‌تێ، كو میسا ژ چیایی دادكه‌ڤیت و ده‌ست ب ئاڤاكرنا خیڤه‌تێ دكه‌ت، وه‌كو د گیانێ خۆ دا دیتی(3).
دبیت تو نه‌شێی كارێن مه‌زن بكه‌ی، لێ دشیێ خه‌ونان ببینی!! ئه‌ڤ خه‌ونه هێزه‌كا كاریگه‌ره، بهێله هزر ته فێری زمانێ دیتن و خه‌ونان بكه‌ت، و هه‌ر وێنه‌یه‌كی د ناخێ ته‌دا نیگاربكه‌ت بپارێزه، و رێكێ بدێ ل هنداڤ بفڕیت، دا ب وێ كاودانه‌ك نوی بئافرینیت. دا دیتنێن نوی بده‌ت گه‌نجان و خه‌ونان بده‌ت پیران. ئه‌گه‌ر بێ دیتن بی، تو ئافرێنه‌ره‌كێ داهێنه‌ر نابی، به‌لكو شه‌مبوزه‌كێ وێرانكه‌ردبی!!.
خەون بابەتەکێ هەرە کەسییە و متمانەیێ دکەتە سەر کاودان و هەستێن خەونبینی، لێ با هەلگرێ گەلەک راماناننە، ئەو وزە و چالاکی و هایدانە، دبیت ئاماژەبیت بۆ هێزەکا مەزن یان گوهۆڕینەک رهۆریشەیی، دیسان تڤی – نەرمەبا – هێمایێ ئاشتی و ئارامیێیە، باهۆز پتر هێمایێ ململانێ و ئاژاوەیێ و هەست ب مەترسیێیە.
ئەزێ خواندەڤان دشێم خەونە رۆژێن بەیتویی د ڤێ پەرتووکێدا د ناڤبەرا پەسن و رەخنەیێدا بکەمە دوو جوین، ئانکو دەرهاڤێژێن وێ یێن ئەرێ و نەرێ، لێ دا سڤک ب دەرهاڤێژا نەرێ دەستپێبکەم:
1 – خەونا من..
بابێ من ببیتە ترک،
دا تەماتێن مە گران ببن . بپ33
لڤێرە پەیڤا /ترک/ خوازەیە، لێ مەبەست نەکو باشییا بەرهەمێ وێ ژ باجانێیە، بەلکو دژوارییا سەنگا هەژموونا وێ یا ئابوورییە ل سەر کوردستانی بگشتی، تاکو دشێین بێژین هەرێما کوردستانی میتینگەهەکا ڤەکرییە بۆ ترکی، یا ژ ئابوورێ وێرانکەرتر هەژموونا کولتۆرییە! لەورا ڤێ نموونەیێ ب نەری و نەدروست دبینم، ئەو دەربڕینە ژ سادەییا هشی و سەرڤەیی یا هزرکرنێ! نە ب باجانەکێ و سەربازەکی داگیرکەر دێ شینەمە، بەلکو دەمێ گۆمانێ بۆ مە د باوەرییا ل سەر ژێیاتییا مە یا نەتەوەیی چێدکەن! کۆلبا مەزن یا سالا 1917ێ پتریا کوردستانێ ژ کەرکووک و میسل تا حەلەبێ و ئامەد و وانێ ڤەگرتی، کو تێدا ژ برسێ مرۆڤ هاتنە خوارن، ئەو نە ژ نەدارییا سرۆشتیبوو، بەلکو ئەنجامێ سیاسەت و کارگێڕییا پیسا ترکابوو!
٢- خەونا منە..
مەلا مە فێر بکەت چەوا وەلاتێ خۆ بکەینە بەهەشت،
نەک چەوا بچینە بەهەشتێ… 39
ئەڤە پتریا ئیمام و مەلایێن ئەرەب:
*(الثعالبی) د پێشه‌كییا په‌رتووكا خۆ دا (فقه اللغه و سر العربیه) دبێژیت” ئه‌وێ خۆدێ ڤیا، ئه‌و وی پێخه‌مبه‌رێ وی موحه‌مه‌د ڤیا، و یێ پێخه‌مبه‌رێ ئه‌ره‌بی ڤیا ئه‌وی ئه‌ره‌ب ڤیان، و یێ ئه‌ره‌ب ڤیان ئه‌وی ئه‌ره‌بی ڤیا، و یێ ئه‌ره‌بی ڤیا دێ چاڤدانا وێ كه‌ت و خه‌مێ ژێ خۆت…، ئانکو ڤیانا خودێ یەکسانی ڤیانا ئەرەبیێ کر!
*مەلایێ ترک ژی د بێژیت (ئەوێ بمریت و ترکیێ نەزانیت، ناچیتە بەهەشتێ)! پتریا مەلایێن کورد ژی دبێژن و ڤەدگێڕن:
(أنا لاأعـرف غـير العــرب امة تفدى بامى و ابى
لولا نزول الدين من ربـي لتدينت بحـب العـرب) )(4)
٣- خەونا من..
بابێ من رهێت خۆ بتراشیت،
رهێن وی وەک یێن داعشانە – 47
ئەگەر من نڤێسیبا، دا هوسا بیت:
خەونا من..
بابێ من رەشی لبەر خۆ نەکەت
هزرین وی وەک یێن داعشانە
دەرهاڤێژا ئەرێ:
ناڤەرۆک: دەقەک کورت و چڕ، ئەو چریسکە چیرۆک یان پارچە شعرەکا پەخشانکییە، لی هەلگرا پەیامەک فرە ئاماژەیە، کو شیانا رەخنە و شرۆڤەیەکا جوانناسی تێدایە.
دەستپێکرنا کن چیرۆکان ب (خەونا من) کو پەیڤا خەون هەلگرا ئاماژەیا هیخوازییا کەسییە و دەربڕینە ژ حەزەکا کویر بو بجهئینانا تشتەکی، د ڤێ هەڤگرێکێدا خەون نەتنێ ئۆمێدەکە، بەلکو ئارمانجە. د دویڤدا دوو خال (..) دەرگەهێ تێهزرینێ ل پێش خواندەڤانی ڤەدکەت، دەق یێ سادە و راستەوخۆیە، خەون ژ لایێ ئاخفتنکەری هاتییە دیتن، ئەڤە خەونێ دکەتە بینینەکا کەسی و ب راستگۆیی هەستێن زارۆکی و نائۆمێدی وی بۆ وەرگری ڤەدگۆهێزیت، دەمێ ڤەگێڕانێ گەلەکێ کورتە، ئەو خەونەکا رەتکرییە، راڤەکرنا کارتێکرنا رەتکرنێ و پێکهاتێ ڤەگێڕانێ کاریگەرتر لێدکەت د دەقیدا.
- من قەفەسەک چێکر
خەونا من..
بابێ من بهێلیت کوترەکێ بکەمە د ناڤدا
ئەو ناهێلیت ئەو پێشمەرگەیە. بپ3
بابەت: لدور ململانەک ناڤخۆییە کو حەزا زارۆکییە و یا دەرەکی کو جوداهییە د ناڤبەرا دوو جیهاناندا، جیهانا زارۆکینییا بێگۆنەهـ ئەوژی کوترەک هەبیت و جیهانا بابێ یا گرێدای قوربانیدانی ژبو ئازادیێ، کو پێشمەرگەیە و چنکو ئەو پێشمەرگەیە، پێشمەرگە خالا رۆهنکرنا وێ ئەگەرێیە یا کویراتییا ململانێ دیاردکەت و رامانێ ئاشکرادکەت، ” د تێهزرینێن خۆیێن ئارامدا، پتریا جاران بەر ب ژووردانیێ مە ڤەدگەڕینیت زارۆکینیێ دچین” (5).
کەساتی: د کورتە جێرۆکێدا هژمارا کەساتیێن کەلە؛ دکێمن، چنکو زێدەکرنا هەر کەساتییەکێ پێدڤی ب زێدەکرنا پێزانینێن زێدەیە لدور وی کەسی و ئەگەرێ هەبوونا وی د چێرۆکێدا، لەورا هەر کەسەک نەپێدڤی، هەبوونا خۆ د چیرۆکێدا نینە(6).
زارۆک: ئەو بێگۆنەهی و حەزا سادە ب نەتێگەهشتنا ئالۆزیێن ژیانێك، چێکرنا رکەهێ کو کوترێ بکەتە تێدا، ب مەبەستا یاریکرنێ وەکو حەزا سرۆشتییا زارۆکی بو یاریکرنێ، لێ ئەڤە ژ لایێ هێمایی (بابێ پێشمەرگە) یا رەتکرییە، چنکو هەڤدژی تێگەهێ ئازادیێ یە.
باب: ژبلی ئەو دەستهەلاتا بابسالاریێیە، لێ سالۆخەتا وی پێشمەرگەیە و پێشمەرگە نەتنێ ناڤە، بەلکو هێمایە بۆ ئازادی و قوربانیێ و خەباتێ دژی بەندکرنێ (رکەهێ)، رەتکرنا وی بۆ بەندکرنا کوترێ د ناڤ رکەهێدا، رێسا و رێنمایێن وێ دوەرگرتینە ژ وان بۆهایێن بلندە یێن وی باوەری پێ هەی.
پێشمەرگەیە: هێمایێ خەبات و خۆگورکرنێیە ژبۆ ئازادییا مللەتەکی و رزگارییا وەلاتەکی، لڤێرە رەتکرنا بەندکرنا کوترێ د رکەهێدا، دەربڕینە ژ نەرازیبوونێ کو گیاندارەک دی ژ ئازادییا خۆ بهێتە زربەهرکرن.
رکەهـ: هێمایێ زیندان و بەندکرن و ستاندنا ئازادیێیە، ئانکو لدەمێ باب بۆ ئازادیێ خەباتێ دکەت، کوڕ بۆ راگرتنا ئازادیێ رکەهـ چێکرییە! چ پارادۆکسەک جوان و ئازاربەخشە.
کوتر: هێمایێ جیهانییە بۆ ئاشتی و ئازادیێ، حەزکرنا زارۆک ژ نەتێگەهشتنا وییە بۆ ئازادیێ.
کورتکرن: دەق نموونەکە ل سەر کورتکرنێ د دەربڕینێدا، ئانکو بکێمترین هژمارا پەیڤان وێنەیەکی کاریگەر نیگاربکەی، د ناڤدا بابەتەکێ هزری و مرۆڤینی نیشانبدەی، کو ئاسۆیەکی بۆ تێهزرینێ ڤەکەت، ئانکو کێشەیێن مەزن وەکو ئازادیێ ب نموونەک بچویک بەرچاڤبکەت، (ئەو پێشمەرگەیە) ئەڤ دەستەواژەیا بهێز هەلویستی بئێکجاری ڤەدبڕیت.
هەڤدژی: جوانناسییا هەرەبەرچاڤ د هەڤدژی و پارادۆکسا کویرا د ناڤبەرا حەزا زارۆکی بۆ/ بەندکرنا کوترێ /ئازادیێ/ یە، و باب کو /شەرکەرە ژبۆ ئازادیێ/، ئەڤ هەڤدژییە ئازراندنەکا بهێز یا هزری لدەف خواندەڤانی د ئافرینیت.
جوانناسییا ڤەگێڕانێ: دەق رەنگڤەدانا دەنگێ زارۆکییە، ب زمانەک سادە داڕشتییە کو ژ هەر ئالۆزییەک زمانەڤانی ڤالایە، ئەڤ سادەیی خزمەتا دەقی دکەت، پەیڤێن (خەون، رکەهـ، کوتر، پێشمەرگە) هەلگرێن هێماگەرییەک مەزنن و جوانناسییا دەقینە، لێکڤەکرنا دەقی بو برگەیێن کورت، سەلیقەیا وەکو شعرێ یان بیرۆکەیێ دایێ و هەر برگەیەکێ هەلگرا رامانا خۆ، کو خواندەڤانی نەچاری راوەستیان و تێهزرینێ دکەت.
پۆختە: سەرباری کورتیێ، لێ ئەو دەقەکێ کاریگەرە، بۆ گەهاندنا پەیامەک کویر لدور هەڤدژییا بێگۆنەهییا زارۆکان و ئالۆزییا ژیوارێ مەزنان، متمانەیێ ل سەر چڕی و هێماگەری و هەڤدژیێ دکەت، دەق دەرگەهە ل رامانا ئازادیێ ژ دوو دیتنێن جودا.
2 – خەونا من..
دەمێ ماموستا وانەیێ دبێژیت
مەلا بێدەنگ ببیت.
هەر گاڤ دەمێ مەلا بانگی ددەت، ماموستا بێدەنگ دبیت! بپ4
ل پشت سادەیا ڤەگێڕانێ کێشە و هەستەک لێکدرای ڤەشارتییە، نڤێسەرێ بکێمترین پەیڤ وێرەکانە هزرەک مەزن گەهاند، ئەڤە ب خۆ ژ شاکارییا زمانەڤانییە.
هەڤدژی: دەق ل سەر هەڤدژییەک دژوار د ناڤبەرا دوو هێما بو دوو جیهانان هاتییە ئاڤاکرن، ماموستا هێمایێ زانینێ – شرۆڤەکرنا ئارام ل جهـ و دەمەک دەستنیشانکری، بانگهەلدێر هێمایێ دینی – دەنگێ بلندێ گشتی، خەون ئەوە بانگهەلدێر/ دەنگێ دینی/ راوەستیت دەمێ ماموستا وانەیێ شرۆڤەدکەت/ د ماوەیێ فێرکرنێدا/ ئەڤە هەردوو دەنگان دکەتە د رەوشەک بەریکانە و هەڤدژییارووبەرێ دەمی و دەنگیدا.
د برگەیا دوویێدا / هەردەمێ بانگهەلدێری بانگدا/ ماموستا ژ فێرکرنێ رادوەستیت، لڤێرە ئێک دەنگی دکەت، یێ دی ژ دەنگکرنێ رادوەستیت، داکوکیکرنە ل سەر رەوشا ماموستا ژێ دنالن.
جوانناسی: پەیڤ ژ رامانا رووت دەربازی رامانێن هێماگەری دبیت، بانگهەلدێر دبیت ئاماژەبیت بۆ دەستهەلاتا دینی یان نەریتێن جڤاکی، ماموستا هێمایێ ئەقل، رەوشەنگەری یان کێلییا پێدڤی بو هزرکرنێیە، دبیت لڤێرە مەبەست تنێ ئەوبیت، زانستێ ب سەر ئاییردەیان بێخن، د ژینگەهەکا فێرکرنێ یا نەئارامدا. هێزا دەقی د وێرەکیێدایە، خەون ب بێدەنگکرنا بانگی د ژینگەهەکا دەستنیشانکریدا یا ئازرێنەربیت، چنکو گرێدای هێمایەکێ دینیێ پیرۆزە، لەو دەق پێدڤی رۆهنکرن و گەنگەشەیێیە، دەق یێ سەرکەفتییە دنیشاندانا بابەتێ تێکەلبوونا ئاییردەیێن دینی دگەل ژیانا رۆژانە وەکو فێرکرنێ، کو پێدڤی رێکخستنێیە.
3-
خەونم..
خوا وەکو دایکم شتەکان دابەش بکات
بەیانییان دایکم یەک و (250) دینار بە من و خووشکم ئەدات —-9
جوانناسی و رەوانبێژی: دەقەک کورت ب تیرییەکا هەستەوەری و جوانناسییەک بالکێشە، دەستدکەت ژەنەک – وتر – هەستدار، کو هەر پەیڤەک هەلگرا ئاماژەیەکێیە، دەق د سادەیا ڤەگێڕانێدا بزمانەکێ بساناهی و راستەوخۆیێ نێزیکی زمانێ زارۆکان، کویراتییەک نەپەن ڤەدشێریت.
رەوانبێژی د شپاندنێدایە ب خەونێ کو سپێدەهیان خودێ وەکو دایکێ رزقی لێکڤەبکەت، ئەڤ شپاندنە گرێدانە د ناڤبەرا کردارییەک خودایی یا هەرە مەزندا، ئەوژی لێکڤەکرنا رزقی و بەهرە و… و کریارەک مرۆڤانە یا سادە، ئەوژی لێکڤەکرنا بەخشییا دایکێیە.
ئەڤ دەربڕینە رامانێ گەلەک تیردکەت، چنکو ژ شپاندنێ دەربازدبیت کریارا دایکێ، لێکڤەکرنا وێ دکەتە نموونەیا دادپەروەری و یەکسانیێ، کو ڤەگێڕ ژ خودێ چاڤەرێدکەت! ئەڤە رەنگڤەدانا دیتنا زارۆکییە، دادپەروەری و یەکسانییەک رها ژ دایکێ دبینیت، خۆزیدکەت کو قانونێن جیهانێ ژی ب دادپەروەری و سادەییا دایکا وی بانە، ئەڤە سادەکرنا تێگەهێ ئالۆزێ (لێکڤەکرنا خوداییە)! دەق نە کێمکرنە ژ دادپەروەرییا خودێ، بەلکو داخوازییە کو لێکڤەکرنا خودێ وەکو یا دایکێ یا سادەبا، زیرەکانە نڤێسەر شیایە خۆیەتییا خودێ / ئافرینەرێ ئێکی/ و دایک / ئافرینەرا دوویێ/ بکەتە لایەنێن شپاندنێ و (250) دینارێ نموونەیا بەردەستا دادپەروەرییا دایکێ، ئەڤ دەقە نێزیکی چریسکە – ومضە – شعرێیە، هێزا رەوانبێژییا وێ د سادەیا شپاندنێدایە د ناڤبەرا هزرەکا هەرەمەزن و ئالۆز (دادۆەروەرییا خودایی) د وێنەیەکێ سادەدا (بەخشییا دایکێ یا رۆژانە)، دەق کومکرنە د ناڤبەرا بێگونەهییا زارۆکینیێ و کویراتییا تێهزرینێ.
4 –
خەونا من..
ئەز خەونا خۆ نابێژم، دێ من کوژن،
چونکی خەونا من .. ئەوە ببمە سەرۆک
دەق ژ سێ رستەیێن هەلگرێن ئاماژەیێن فرەهـ و دویر، بلند و کویر پێکهاتییە، ئەڤە راستەوخۆ دکەتە دەقەکێ بهێز، کو هەر پەیڤەکێ سەنگا خۆ هەبیت و پشکداری رامانا دەقی ببیت، دەق ب ئاشکراکرنا نیازا ڤەشارتی دەستپێکر /ئەز خەونا خۆ نابێژم/ب ئامرازێ لێکدەر/چونکی/ گرێدانا ڤەشارتنا خەونێ و ترس ژ کوشتنێیە، د برگەیا ئێکیدا ئاشکراکرنا نیازا ڤەشارتن و پەچنینێیە، د دویڤدا بەهانەیا نەدیارا ترسێ/دێ من کوژن/ئەڤە بەری رستەیا سێیێ ناڤەرۆکا خەونێ ئاشکرابکەت /خەونا من .. ئەوە ببمە سەرۆک/ ئەڤ پێشکەفتنە پلەدارییە مەرەق و پەرۆشیێ لدەڤ خواندەڤانی دروستدکەت.
زاراڤ: /کوشتن/ دووماهی پلەیا دژواری و گەفکرنییە، چنکو ئەو ژناڤبرنا جەستەییە، ئەڤ هەلبژاردنا بهێز بۆ پەیڤێ دەربڕینێ ژ مەترسیدارە ژینگەها خەونبینەری دکەت،/ن/ جێناڤێ نەدیارێ کومێیە، نەدیاربوونا وان ؛ و کینە، هەست ب مەترسییا نەبینڕای زێدەدکەت، دبیت ئەو دەستهەلات یان بەرهنگاری بیت و دترسیت کەسەک نوی بگەهیتە دەستهەلاتێ و دبیت جڤاک ب خۆبیت کو ژ گوهۆڕینێ دترسیت؟ /سەرۆک/ ئەڤ پەیڤە ئاماژەیە بۆ دەستهەلاتا بالا، ئەو سەرکێشی و کونترۆلکرنە، شیانە ل سەر کارتێکرن و گوهۆڕینا ژیواری، ئەڤ پۆستە کوپیتکا هیخوازییا سیاسییە.
دەق وێنەیێ کرێت و تاریێ دەستهەلاتێیە، ئەڤە دەربڕینە کو چاوا ترس دبیتە مەزنترین ئاستەنگە هەنبەری بجهئینانا خەون و هیخوازیێ، لەورا هەر پشتی خەونێ ئاشکراکرنا وێ رەتدکەت، لێ بەهانەیا ئاشکراکرنێ ئاماژەدکەت کو خەون ژ ترسێ مەزنترە، کردارا نڤێسینێ ب خۆ ژی یاخیبوونە ل سەر نخافتن و پەچنینێ یان هەناسەیە ژ حەز و فشارێن کەلەکەبووین نڤێسەری!
دەق وێنەکرنا لایەنەکێ جڤاکێ چەوسینەرە بتایبەت کیخا دەستهەلاتێ، کو دبینیت هەر گەفەک ژ دەرڤەی بژاردەیا دەستهەلاتدار، هەژی ژناڤبرنێیە، ب کورتی دەق تراژیدییا خەونێن مەزنە ل ژێر سها رژێمێن دکتاتور و سەرکوتکەر.
بدیتنا من هەر کن چیرۆکەک ب تەنا سەرێ خۆ بابەتەک هەژی خواندن و رەخنەیێیە، وەکو ڤێ نموونەیا کورت و بچویک، کو دەربڕینێ ژ تراژیدییەک جڤاکی یا مەزن و درێژخایەن دکەت:
- خەونا من..
ئەم هەمی ببینە موسلمان، دا موسلمان مە نەکوژن. 97
- خەونا من..
ئەڤێ جارێ ببم خویشکا برایەکی، دا نەبمە کچا دایکەکا دی. 76
ئەڤێن بەیتویی کرینە خەون رۆژانە ئەم هەمی دبینین و کێمتر ژ مە هەستپێدکەن، لێ چەند ژ مە وێرەکانە و راستگۆیانە دەربڕینێ ژێدکەن!؟ بدیتنا من ئەڤەیە مەزنیا نڤێسەری.
ژێدەر و پەراویز:
- بەیتو زوهێر. خەونا با، 2022.
- الاحلام فی الادب – عبدالله ناصر، ینایر -2020
- پۆل وای شو، ره‌هه‌ندا چوارێ، وه‌رگێران بۆ ئه‌ره‌بی: فه‌خری كه‌ره‌م یوسف – چاپخانه‌یا ئیخلاس، چاپا شه‌شێ، میسر 2006. كوردیكرن: محسن عه‌بدولڕه‌حمان، په‌رتۆكخانه‌یا رۆناك، 2022، بپ83.
- محسن عەبدلڕەحمان، ناڤێن کوردی د هەڤگڕێکا نەتەوەیێدا، بەلاوکراوەی ئەکادیمیای کوردی، ژمارە (425)، 2021، ص109.
- غاستون باشلار، شاعرية احلام اليقظة، ترجمة: جورج سعد، المؤسسة الجامعية للنشر، 1991، ص86.
- هيثم بهنام بردى، القصة القصيرة جداً، الريادة العراقية، دار غيداء للنشر والتوزيع– 2017.
*وەک سمینار ل بارەگایێ (بزاڤا ئاکرێ یا رەوشەنیری) ل رۆژا 30 نیسانا 2025ێ هاتییە پێشکێشکرن.
