گشتی

ژنێن بوێر و بهێز

ئا: عزه‌ت يۆسف

كریستینا فێرنانديز:

  ل 19 شواتا سالا  1953 ل دەڤەرا تولوسا ل رۆژئاڤایێ‌ لاپلاتا، سەر ب بوینس ئایرس هاتیە دونیایێ‌.  بابێ‌ وێ‌ د گوتنێ‌ ئێدواردو فێرناندز و دایكا وێ‌ ئوفیلیا ولیەم. دەرچوویا بەشێ‌ یاسایێ‌ یە ل زانكویا لاپلاتا یا نیشتمانی. ل دەمێ‌ گەنجاتیێ گەلەكا ئەكتیڤ و ب بزاڤ بوو. ل سالا 1975 ژیانا هەڤژینی ل گەل نستور كیرشنەر پێكئینایە و خۆدانا دوو زاروكانە (مەكسیمو  و  فلورنسیا ).

ل هەلبژاردنێن گشتی یێن سەروكاتیێ‌ ل  ئوكتوبەرا سالا 2007 ێ‌ وەكو بەربژێرا پارتا دادوەری،  شیا 45% ژ دەنگان مسۆگەر بكەت و ل دیسەمبەرا هەمان سال بوویە سەرۆكا ئەرژەنتینێ‌.ل دویڤ پولینكرنا گۆڤارا “فوربس” یا ئەمەریكی ل 8 ێ‌ ئوكتوبەرا سالا 2010، بۆ ئێك ژ 100 ب هێزترین ژنێن جیهانێ‌. كریستینا فێرناندز، ژبەر شارەزایی و سەرەدەریكرنا وێ‌ بۆ باشكرن و سەقامگیریا رەوشا ئابوری و جڤاكی یا خەلكێ‌ ئەرژەنتین، ل رێزبەندا  11 ێ‌ دهات.

كریستینا حەز ژ وەرزش و وەرزشڤانان دكەت. ل یاریگەهێن جودا جودا مشە بەرهەڤ دبیت و ئارەزویا وێنەگرتنێ‌ ل گەل ستێرێن وەرزشڤان هەیە.                   

گلۆریا ئه‌ڕۆيۆ:

(گلوریا ماكاپاگال ئارویو)  ل 5 ێ‌ نیسانا  سالا 1947ل سان جوان،  رزال ، فلیپین هاتیە سەردونیایێ‌. سەروكا 14 ێ‌ یا فلیپین بوو. ژنا دوێ‌ بوو پشتی (كورازون ئەكینو) پوستێ‌ سەروكاتیێ‌ وەردگریت. كچا سەروكێ‌ بەرێ‌ یێ‌ فلیپینێ‌ (دیوسدادو ماكاپاگالە) بوو كو ل ( 1961   –  1965 ) سەروكێ‌ فلیپینێ‌ بوو .

خواندنا خۆ یا بنەرەتی ل مانیلا ب دوماهیك ئینا و ئامادەیی ژی هەر لوێرێ‌ ل سالا 1964 ێ‌ ب زیرەكی تمام كر. پاشان بۆ ماوەیێ‌ دوو سالان ل زانكویا جورج تاون ل ئەمەریكا  بەشێ‌ ئابوری خواند.ل سالا 1968ێ‌  بەكالوریوس ب ئابوری ل مانیلا ئینا. پلا ماستەر ل سالا 1978 ل زانكویا  ئاتینو دی  مانیلا و دكتورا Ph.D  ل  سالا 1985 ل زانكویا فلیپین ل باژێرێ‌ قویزونو  وەرگرت. گەلەكا رەهوانە د زمانێ‌ ئنگلیزی و ئیسپانی و زمانێن سەرەكی یێن فلیپینی دا وەكو  كابامبانجان، ئلوكانو و سیبوانو.

ل سالا 1968 ێ‌ خێزانا هەڤژینی ل گەل پارێزەر و خۆدان كار  (جوزێ‌ میگویل ئارویو)  پێكئینا و خۆدانا  سێ‌ زاروكانە (میكی 1969، لولی 1971 ،   داتو 1974).  

ل ( 1978 -1987 ) ماموستا زانكویێ‌ بوو.  پاشان بوویە بەرپرسا بەشی ئابوری ل زانكویا مانیلا.

ل سالا  1987ژ ئالیێ‌  سەروكا فلیپینا ئەوی سەردەمی (كورازون ئەكینو) هاتیە داخاز كرن  بەشداریێ‌ د حكومەتێ‌ دا بكەت.  ل (1987- 1992)  جێگرا وەزیرێ‌ بازرگانی و پیشەسازی بوو. ل  (1992 -1998)  سیناتور بوو.  پاشان ل 30 ێ‌ خزیرانا  1998 ێ‌  بوویە جێگرا سەروك (ئیسترادا).  پشتی ئیسترادا ب گەندەلیێ‌ هاتیە تومەتباركرن ، ئارویێ‌  ل ئوكتوبەرا 2000 ێ‌ دەست ژ پوستێ‌ خۆ كێشا و گەهشتە بەرهنگارێن سەروكی. پشتی خۆنیشاندانێن جادێ‌ ئیسترادا ناچار كری دەست ژ پۆستێ‌ سەروكاتیێ‌ بەردەت، ئارویو ل 20 ێ‌  ینایرا 2001  ێ‌ هەتا 2004 ێ‌ بۆ پۆستێ‌ سەروكاتیا فلیپین هاتە ڕاسپاردن. ل هەلبژاردنێن سەروكاتیا سالا 2004 ێ‌ ب سەركەت و  پتر ژ ملیون دەنگان ژ ركبەرێ‌ خۆ  (پۆو  Poe ) ئینان. ل 30 خزیرانا 2004 ێ‌  بۆ 2010 ێ‌ بۆ شەش سالان سوندا سەروكاتیێ‌ خوار.  پاش سەروكاتیێ‌ ژی بۆ چڤاتا نوینەران هاتە هەلبژاردن.

گۆلدا مائیر:

گولدا مائیر ل 3 ێ‌ مایو سالا 1898 ێ‌ ل كێڤ Kiev –  ئێكەتیا سوڤیەتا بەرێ‌ –  پایتەختێ‌ نها یێ‌ ئوكرانیا   Ukraine ژ بابەكێ‌ دارتاش و دایكەكا بەرمال ژ دایكبوویە.  بابێ‌ وێ‌ د گۆتنێ‌ مورس و دایكا وێ‌ بێلا. دوو خوشك هەبوون ب ناڤێ‌  شێنا و تزیكا.

ل سالا 1906 ی ژبەر قوتبركرنا جوهیا ل روسیا بۆ ئەمەریكا مشەخت بووینە و ل دەڤەرا میلوكی و یسكونسن ئاكنجی بووینە. ل وێرێ‌، بابێ‌ وێ‌ مورسی جارەكا دی كارێ‌ دارتاشیێ‌ كریە و دایكا وێ‌ ژی دوكانەك بۆ خۆ پەیدا كرو گولدا یێ‌ ژی جاروبارا هاریكاریا وێ‌ دكر.      

هەر زوی گولدا فێرێ‌ زمانێ‌ ئینگلیزی بوو. چوو قوتابخانێ‌،  پاش قوتابخانێ‌ ژی كارێ‌ دوكانێ‌ و مالێ‌ دكر.  ل ژیێ‌ 14 سالیێ‌ دایكا وێ‌ رژدی لێ كر كو قوتابخانێ‌ بهێلیت و شوی بكەت. لێ‌ ئەوێ‌ ئەڤە رەتكر و  قەستا مالا خویشكا خۆ یا شویكری ( شێنا ) یێ‌ ل باژێرێ‌ دنڤر كولورادو  كر و بەردەوامی دا خواندنا خۆ.  ل سالا 1915 ێ‌ قۆناغا دواناڤنجی ب دوماهیك ئینا. ل ژیێ‌ 19 سالیێ‌ شوی ب نیگاركێشەكێ‌ مەزنێ‌ جوهی كر دگۆتنێ‌ موریس میرسون.

دەمێ‌ قوتابی ل قوناغا ناڤنجی، بۆ ئەندامەكا چەلەنگا بزاڤا  گەنج و قوتابیێن زایونست، ل كومبوونێن مەزن بەحسێ‌ فەلەستینێ‌ دكر و پێشوازیا خەلكێ‌ ژ فەلەستینێ‌ دهاتن دكر.

گولدایێ‌ ئسرائیلی هانددان بچنە فەلەستینێ‌. هەتا سالا 1921 ێ‌ ئەو و  هەڤژینێ‌ خۆ و ل گەل خویشكا وێ‌ شێنا و هەڤژینێ‌ وێ‌ ل ژێر ناڤێ‌ ( كوچكرن بۆ ئاخا ئسرائیلێ‌) قەستا فەلەستینێ‌ كرن.  گولدا و هەڤژینێ‌ خۆ بۆ دەمەكی  جوتكاری دكرن. پاشی ل سالا 1924 ێ‌ ژیانا گوندا هێلا و  قەستا  تەلئەبیب كرن و پاشی ل قودسێ‌ ئاكنجی بوون.   ل وێرێ‌ دوو زارۆك هەبوون. كوڕ ب ناڤێ‌ (میناچام  سالا 1924) و كچ ب ناڤێ‌ (سارا سالا 1926).

گولدایێ‌ دەست ب كارێ‌ جەماوەری و سیاسی كر. هاتە هەلبژاردن بۆ سكرتێرا ( چڤاتا ژنێن كرێكار). پاشان بۆ ماوەیێ‌ دوو سالان (1932 – 1934)  هاتە راسپاردن  وەكو نوێنەر ل ئەمەریكا.    ل سالا 1934 ێ‌ جارەكا دی ڤەگەریا فەلەستینێ‌ و گەلەك پۆستێن  جودا د سەركردایەتیا ئیسرائیلێ‌ دا وەرگرتن، هەتا دەولەتا ئسرائیل ل سالا 1948 ێ‌ هاتیە دامەزراندن. 

گولدا ئێك ژ 24 كەسان  (دوو ژ وان ژن بوون)  كو راگەهاندنا سەربەخۆیا ئیسرائیلێ‌  ل 14 مایو 1948 ێ‌ ئیمزا كری.  ئێكەمین سەفیرا ئیسرائیلێ‌ بوو ل موسكو بۆ دەمێ‌ سالەكێ‌ هەتا 1949 ێ‌.  ل سالا 1949 –  1956 پۆستێ‌ وەزارەتا كار و چاڤدێریا جڤاكی وەرگرت.  ل سالا 1956- 1966 بۆیە وەزیرا دەرڤە.  د هەڤدەمدا پلا سكرتێرا گشتیا  پارتا ماپای – پارتا كار ب ەستخۆڤە ئینا.  ل سالا 1969 هەتا 1974 ێ‌ پۆستێ‌ سەرۆكاتیا وەزیران   وەرگرت.

ل 8 ێ‌ دیسەمبەرێ‌ سالا 1978 ێ‌ ل ژیێ‌ 80 سالیێ‌  دا ل قودسێ‌ وەغەرا ئێكجاری كریە.

پتر ب بینه‌

بابه‌تێن وه‌كهه‌ڤ

Back to top button