رزگاربوونا کوڕەکى ب ڕۆندکێن دایکینیيێ!
جەگەر کەمال ڕێکانی
دەم وەرزێ کەلێژانا ھاڤینێ یە ل ناڤەراستا سالێن ھەشتێیان ژ سەدێ بیستێ ، ئێک ژ مامۆستایێن ل قوتابخانەیا ناڤنجیا شێلادزێ ، کاودان یێ ئالۆز و نەخۆش و دژوارە، دەستھەلاتەکا زۆردار یا ل ڤێ مەملەکەتێ ھەی ، کو گەلەک نەخۆشیێ بۆ وان کەسان چێ دکەت یێن نە دگەل وێ و ب دژی ھزرا وێ رادبن. سیخورێن خۆ یێن ل ھەمی جھان بەلاڤ کرین و کەس زوی ب زوی نەشێت یا د دلێ خۆ دا بێژیت، چونکی دیوار و دار و بەر و ھەر تشت ل ڤێ مەملەکەتێ یێن ب گوھـ کەفتین، ئەو مامۆستایە و ھەستا وی یا نەتەوەیی و ڤیانا وی یا خورت بۆ ئاخا وی ڕێکێ نادەتێ خیانەتێ ل مللەتێ خۆ بکەت و ملکەچی فەرمانێن دوژمنی ببیت. بەردەوام یێ د ھەڤڕکیێ دا و یێ بەرھەڤە ھەمی خۆشی و ھەتا ژیانا خۆ ژی گۆری خزمەتا مللەتێ خۆ بکەت.
ڕۆژ یێن دبۆرن و کاودان ژی ھەر یێ ب مەترسیە، ئەو دگەل ھەڤالێ خۆ کو ئەو ژی مامۆستایەکێ دلسۆزە دچنە قوتابخانه‌يێ ، وەختێ ب ژوور دکەڤن و رێڤەبەرێ قوتابخانه‌يێ دبینن، پشتی سلاڤکرنێ و سوحبەتەکا کورت گاڤەکێ ژ نیشکەکێ ڤە گرنژین ل سەر دێمێ رێڤەبەری دیاربوو و گۆتە وان: ئەرێ ھەوە خێرە ھوون ھاتینە ڤێرێ، ما ھوون نزانن یێ مامۆستا و قوتابیان دبەنە (له‌شكه‌ريیا ب زۆری)؟ دەمێ ئەڤ گۆتنە ھاتینە گوھێن وان مانە مەندەھوش و دێ بێژی ئێکێ سەتلەکا ئاڤا تەزی يا ب وان دا کرى، بۆ وان گەلەک نەخۆش بوو و گێولێ وان شکەست، دزانی کو تشتەک یێ ھەی، و ئەڤ ئاخڤتنێن رێڤەبەری ژ بوشایەکێ نەھاتینە و زانی کو ئەو یێ ب شێوەيه‌کێ نەراستەوخۆ دبێژتە وان خۆ رزگار بکـەن، دەم بۆ دەمی خەم و بێزاری پتريیا خۆ ل سەر دێمێ وان دسەپینیت.
پشتی وێ ئاخفتنێ گەلەک ل نک رێڤەبەری گیرونەبوون و ھەر زوی خاترا خۆ خوازت و چوون، سەرێن ڕێکا ل بەر بەرزەنە و ھەر یێ دبێژنە ئێک ئەم چ بکەین؟ ئەرێ ل سەر دیوارێ قوتابخانه‌يێ ڕا بڕەڤین و ب چین یان ڕێکەکا دیتر بۆ خۆ پەیدا بکەین، وەسا ھزردکر ئەگەر ل سەر دیوارێ قوتابخانه‌يێ ڕا برەڤن بۆ وان شەرمە، ژبەرکو ئەو ھەردوو مامۆستانە و قوتابی وان ب وی دیمەنی ببین دێ بۆ وان تشتەکێ نەجوان بیت و ھەیبەتا وان ھێتەخوار.
دوودلی و ترس بەلا خۆ ژێڤە ناکەت ئەو یێن ئێخستینە د ناڤبەرا دوو بژاردەیان دا، ئێک ژ وان ڕەڤینە ل سەر دیواری و یا دی ڕەڤینە ل دەرگەھێ سەرەکییێ قوتابخانه‌يێ ڕا، چەند رەوشەکا نەخۆش و نالەبارە دەم خۆ ل ھیڤیا وان ناگریت و وەسا دیارە دەمێ نێچیرکرنا وان یا نێزیک دبیت، وان دەمێ ھزرکرنێ ئێدی نەمایە و د نەچارن لەورا بێ دوودلی بژاردەیا ئێکێ دھێلن و یا دووێ ل بەر شرین دبیت، دزڤڕن و دچن وەختێ نێزیکی دەرگەھێ سەرەکی دبن ل ڤێرێ چیڕۆک ژنوی دەست پێ دکەت، دەمێ گەھشتین ل بەر دەرگەھێ سەرەکی ھۆ چاڤێن وان ب ترومبێلەکا سپی دکەڤیت، وەسا دیارە ئەڤجارە چ ڕێک نینن خۆ خلاس بکەن، ژبەرکو ئەو ترۆمبێل ل بەر سینگێ وان رادوەستیت ھەروەکی دێ بێژی ئێکێ دەنگوباس داینێ کو دێ ڕەڤن.
دمینن راوەستای و مەندەھۆش دبن، ئێدی دەلیڤە بۆ نەما کو بزڤڕن و دەرباز ببن، چونکی ئەو ترۆمبێلا ھاتی یا ڕژێمێیە و ھەر وەکی ئەو یێ ل ئاسمانی ل وان دگەڕن، لێ ئەو ل ئەردی ب دەست کەفتن، ترۆمبێل ھات و ل بەر سینگێ وان راوەستیا، کەسەک ب ناڤێ (صەبار) ژێ ھاتەخوار کو ئەو بەرپرسێ ڕژێما بەعسە ل دەڤەرێ و دەستەکێ بالا یێ ھەی لەو زۆر بۆ خەلکێ دەڤەرێ نەخۆش دکەت، دەمێ ژ ترۆمبێلێ ھاتیە خوار دەسپێکێ ھەولدا وان ب ئەزمانێ خۆ یێ ب تام شەکر رازی بکەت، ھەتا بشێت وان زوی بێخیتە تەلھا خۆ و نێچیرا خۆ بباشی ئەنجام بدەت، ب زمانەکێ نەرم دگەل وان ئاخفت و ب گڕنژین ڤە گۆتێ: یا تەیرێن غەریب ئەڤە ھوون ل کیڤە بوون، ئەم گەلەک یێن ژ ھەوە خەریب بووین دێ وەرن د گەل مە سواری ترۆمبێلێ بن دا بچین خزمەتا وەڵاتێ خۆ بکەین.
وان دزانی یا ئەو دبێژیت ب تنێ بۆ خاپاندنێ یە و نەڤیا دگەل بچن، بەس پا نەشیا خۆ ئاشکرا بکەن، یا ل دەستێ وان دا مای ب تنێ ئەو بوو کو ھندەک بەھانەیان بگرن ژبۆ ھندێ وان رازی بکەن کو دگەل نەچن، لێ ئەڤ پێکولێن وان بێ مفابوون، ئەفسەرێن ڕژێمێ ھەر دڕژدن و دڤێت وان ب زۆری ببەنە لەشکەریا ب زۆری دەمێ دیتی کو ھەردوو یێ پێکولا دکەن دا دگەل نەچن و خۆ ژ دەستێ وان رزگار بکەن، ئینا ئەو ئەزمانێ تام شەکر ھاتە گوھۆڕین و بۆ ژەھر و ھێدی ھێدی تۆڕەبوون یا کونترۆلێ ل سەر صەباری و دویڤەلانکێن وی دکەت، چ نەما ددەستێ ھەردوو مامۆستایان دا ژبەرکو د بێ دەستھەلاتن لەو نەچاردبن ب نە ژدلی سوواری ترۆمبێلا وان ببن و ددەنە ڕێکێ بێ کو مالێن وان و ھیچ کەسەکێ دیتر ژ مامۆستایێن قوتابخانەیا وان بزانن کو ئەو یێن ھاتین گرتن و دێ بەنە لەشکه‌ريیێ، دەسپێکێ وان دبەنە بارەگایەکێ خۆ یێ (له‌شكه‌ری) کو نیڤ دەمژمێرێ یێ ژ دەڤەرا وان دوورە، ل وێرێ وان گەلەک مامۆستایێن نیاس یێن دەڤەرێ دیتن کو دێمێ وان یێ بێزارە و گێولێ وان یێ شکەستی یە و خەمان جەرگێ وان یێ کەلاژتی، ژبەرکو ئەو ژی ب نەچاری یێن ئیناینە وێرێ، پشتی جلک و کەل و پەلێن له‌شكه‌ری ددەنەڤێ ل ڤی جھی گەلەک گیرۆ ناکەن، ئێکسەر سواری ترۆمبێلان دکەن و بەرەڤ دھۆکێ دبەن، پاشی دبەنە جھەکێ دیت خۆ دێ بێژی بەفر یا لێ باری ھندی یا تژیە ژ چادرێن سپی، وەسا دیارە ئەو جھە بۆ مامۆستایان یێ ھاتیە تەرخان کرن، جھەک بوو دگۆتێ دەشتا (فەيیدیێ). ئەو یێ ل نک ھەڤالان و یێ ل پێلێن ھزرا وەربووی ل ھەمان دەم دا خەم و کۆڤان ژی یێ دلێ وی پارچە پارچە دکەن و دکەلێشن، دێمێ وی خەمگین یێ دیار دکەت، دگەل ڤێ چەندێ بێھنا گوھێن وی یا ناھێتە دان، ژبەرکو ھەر چەند خولەکان بنگەھێ لەشکەری یێ ناڤان دخوینیت و سروودێن نیشتيمانی ددانن سەر، ژ نیشکەکێڤە تەزینکەک ب سەر لەشێ وی دا چوو، چونکی ڤێ جارێ ژلایێ بنگەھی ڤە ناڤێ وی ھاتە خواندن و دەمێ گوھ ل ناڤێ خۆ بووی ترس و دوودلیێ سینگێ وی داگیر کر و ھزران خۆ ل سەرێ وی دان و ھەر یێ بۆ خۆ دبێژیت و ڤەدگێریت ئەرێ بۆچی ژ ھەمیان ڕا ناڤێ من ھاتە خواندن؟ تو دبێژی تشتەکێ نەخۆش ھاتبیتە روودان؟ ئەڤ ناڤ خواندنە ل ڤی دەمی نەیا ئاسایی یە ئەرێ ئەز نۆکە چ بکەم؟ پشتی شەپرزەيیەکا کێم گۆت دێ ھەر چاوا بیت دا زێدەتر خۆ گیرۆ نەکەم و ئەڤ دوودليیە زێدەتر ل سـەر مـن زال نەبیت و ڤەکێشیت، بەرەڤ چادرا بنگەھی ڤە دچیت دا بزانیت کا چ ل وێرێ رووددەت و بوچی ناڤێ وی ھاتیە خواندن؟
پرسیارکر کا بۆ چ مەرەم فرێکریە ل دویڤ وی ڕا وان ئەفسەرێن ل وێرێ گۆتێ: مە تۆ بۆ ھندێ یێ داخوازکری ژ بەرکو کەسەک یا ھاتی و یا د ترۆمبێلێ دا.
وەی پا رەوشەکا نەخۆشە ئێدی دلێ وی زێدەتر خۆ دقوتیت و گۆت ئەرێ ئەو کیە و چ ژ من دڤێت؟ وان گۆتێ: ھند خۆ ل ڤێرێ گیرۆ نەکە نۆکە ھەڕە سەحکە ئەو ترۆمبێلا ل وێرا ھە راوەستای دێ زانی کا ئەو کیە ھاتی و چ ژ تە دڤێت؟ بەس یا ئەم دزانین ئەو ژنکەکا دانعەمرە و ھەر دگۆت: ئەز دایکا وی مە، دەمێ وی گوھ لێ بووی و گۆتی کو ئەوا ھاتی دایکا تەیە حەفکا وێ تژی کەلە گری بوو و لەزێ دکەت دا بەرەڤ وێ ڤە بچیت گەھشتە نك ترۆمبێلێ و ئێکسەر دەستێ خۆ ھاڤێتە دەرگەھێ ترۆمبێلێ و ڤەکر دەستێ دایکا خۆ ماچی دکەت و ب دلەکێ بریندار و پڕی ئازارڤە وێ ھەمبێز دکەت و ل وێرێ ڕوندک یێ ژ چاڤان زوھا نابن و دلۆپ دلۆپ یێن شەڕەنیخێ د ناڤ ئاخێ دا دکەن و تێکەل دبن، دگەل ڕوندکان کەلەگری ژی بەلا خۆ ژ وان ڤە ناکەت.
گاڤەکێ دایکا وی ب دلەکێ خەمگین و سۆتی ڤە گۆتێ: ئەرێ داوۆ.. ما چ کارێ تە ل ڤێرێ ھەیە تو ئینایە ڤێ دەشتا ھندە گەرم و نەخۆش؟
ب چاڤێن ڕۆندک باران ڤە بەرسڤ دا و گۆت: ما چ بکەم دادێ.. باوەر بکە ئەز ژی نزانم، کا ئەم بۆچی ئیناینە ڤێرێ ھەما ئەم ب نەچاری یێن ئیناین، ب دلێ مە ژی نینە ئەم ئیناینە ڤێرێ بەس دونیایە دێ ھۆ بیت دیارە قەدەرا مللەتێ مە یا ھۆسایە، بەرپرسێ حزبێ (صەبار) ژی یێ سەح دکەتە ڤان دیمەنێن ناخھەژین یێن کوڕی و دایکا وی یا دانعەمر، دەمێ ئەو ڤان دیمەنان دبینیت نەشێت خوڕاگریت و بارانەکا دلۆڤانیێ ب سەر دلێ وی دا دھێت و دلێ وی ژ ژەنگا کەرب و کین و ڕەقاتيیێ دڕەنیت و نەرم دکەت، لەوڕا دچیتە ھنداڤ سەرێ دایکا وی و دلێ وی دمینیتە پێڤە و دترسیت ژی ئەگەر تشتەک ب سەرێ وێ بھێت، دبێژیتێ: ل سەر خاترا تە حەجیا ئەم کوڕێ تە نابەینە (له‌شكه‌ریێ) و ھوون دشێن نۆکە بچنە مال دەمێ وە گۆتی ژ نوی پیچەک دلێ دایکا وی ئارام بوو و دگەل خۆ ل ترۆمبێلێ سوار دکەن و بەرەڤ مال ڤە دچن و ھند کەیفا وی ھات ھەر وەکی ژ نوی ئەو ژ دایکا خۆ بوی و ھاتیە سەر دونیایێ .
