ژ زانایێن گوندێ شۆشێ.. سـەید سلێمانێ حـوسـەینیێ شـۆشی 1749-1824
خه‌تاب شۆشی
ناڤێ وی سەید سلیمانێ کوڕێ سەید حاج داودێ کورێ سەید عبدالناسرێ کوڕێ سەیدێ قطب جمالەدینێ حوسەینیێ ئامێدیێ شوشی یە ل سالا ١٧٤٩ زاینی ل پایتەختێ میرگەها بەهدینان ل ئامێدیێ ژ دایکبوویە. ژبەر کاودانێن نەخۆش یێن مشەختبوونێ هاتن و چوون ناڤبه‌را باژێرێ سامراء و باشورێ عیراقێ و پایتەختێ میرگەها بەهدینان ئامێدیێ كریه کو ژ ئەگەرێ هندەک ئاریشێن سیاسی و جڤاکی بەرەف ئامێدیێ هاتینە و دەسپێکێ قورئانا پیروز و ئەلف بائا عەرەبی ل دەف بابێ خۆ سەید داوودی خاندیە، پاشی چوویە گوندێ مایێ و ل دەف ملا عومه‌رێ کورێ ئیبراهیمێ مایی خاندیە و پاشی چوویە قوتابخانا قوبەهان و لدەف ملا محموودێ بەهدینی یێ ئامێدی خاندیە و لدویف دەستنڤیسەکا سید سلێمانێ حوسەینیێ شوشی کو ددەتە دیارکرن ناڤێن هەموو مامۆستا و مدرسێن خۆیێن خاندنێ لدەمێ فەقیاتیێ هەتا تەمەنێ وی گەهشتیە شێست سالیێ ژی، چونکی ل دەمێ بوویە شاگرد تەمەنێ وی یێ مەزن بوو، هەروەسا سەید سلێمانێ شوشی د پەرتووکا ژیانا خۆدا ددەتە دیارکرن کو ئەو ل باژێرکێ ئامێدیێ لدویف داخازا زبیر پاشایێ کورێ ئیسماعیل پاشایێ ئێكێ میرێ میرگەها بەهدینان چوویە دەڤەرا زێباریان و ل گوندێ شوشێ ئاکنجی بوویە، پاشی لدویف ئەمرێ شێخێ خۆ حەزرەتێ غه‌وسێ سانی شیخ نورەدینێ بریفکانی ل سالا ١٨٢٠ زایینی سەید سلێمانێ حوسەینی وی ددانێت ئێک ژ خەلیفێن خۆیێن طەریقەتا بریفکانی یا خلوەتێ و دکەتە مرشدێ تەریقەتا خلوەتی ل تەکیا شوشێ و مرقدێ شیخ شمسەدینێ قوطبێ شوشی هەروەکی ب ڤی شێوەی گوتی ( نحن دعينا الی قریة شوش فی سنة ١٨٠٤ ز علی ٲمر زبیر پاشا العباسی ٲمیر ٳمارة بهدینان و علی طلب سید الشیخ نورالدین بریفکاني قدس سرە.) ئانکو دیاردبیت کو لسەر داخازیا میرێ ئامێدیێ هاتینە گوندێ شوشێ لدەفەرا ئاکرێ و هاتیە ئیرشادێ بۆ طریقەتا بریفکانی، دا خلوەتێ بکەت ل تەکیا شوش یا شیخ شمس الدین قطبێ شوشی. هەروەسا سەید سلێمانێ حوسەینیێ شوشی بوویە مرشدێ تەکیا شوشێ هەر لوێرێ حوجرەکا ئاینی ڤەکریە بۆفەقیان و تێدا دەرس داینە و خۆاندینە.
سید سلیمان شوشی حوسەینیێ شوشی دژیانا خۆدا ب شێوازەکی نڤیسەڤانیا خۆ نیشاندایە ئەوژی ب نڤیسینا پتر ژ (٣٠٠) مزکرات و مێژوویان د هەموو بوارێن ژیانێ دا یێن گوندێ شوش و ئاکرێ و زێبارێ و دەڤەرا بەهدینان و کوردستانێ و عیراقێ بگشتی د پەرتوکەکێ دا بناڤێ مزکراتێن سەید سلێمانێ شوشی، هەروەسا شیایە چەند پەرتووکێن دی بدەستێ خۆ یێن فەقیاتیێ بنڤیسیتەڤە، ژوانا ژی کتێبا (ئاداب خلوە) یا شیخ نورەدینێ بریفکانی قدس سرە، ب دەستێ خۆ نڤیسیە و چەندین بەرهەمێن دی و دەستنڤیسێن دی ژی هەنە کو د پاراستینە لدەف مە، بخۆشحالیڤە مامێ مە سەید ئیسماعیل سەید تاهرێ شوشی شیایە ئەڤان دەستنڤیسێن باپیرەگەورێ مە بناڤێ مزکرات و مێژوویێن سەید سلێمانێ حوسەینیێ شوشی کومبکەت و بەرهەڤبکەت و ل نێزیک ان شاءاللە دێ هێتە چاپکرن.
هەروەسا سید سلێمانێ حوسەینی شوشی ئێک بوو ژ شاگردێن زانایێ مەزن عەلامە مەلا یەحیایێ مزویری، چونکی د تەمەنەکێ مەزن دابوویە. ژبەرهندێ دێ بێژین شاگرد دگەل شێخێ خۆ شیخ نورەدین بریفکانی پێكڤە هەردوو قوتابیێن مەلا یەحیایێ مزوری بوون هەتا سالا ١٢٢٤مشه‌ختی بەرامبەر ١٨٠٩ز. ئیجازا علمی ل تەمەنەکێ مەزن لسەر دەستێ ملا یحیی خامزیری وەرگرتیە. هەروەک ئەو د دوو کوپلە شعراندا دبێژیت:
ئەز فه‌قیێ خالدیمە
ب عمر شێست سالیمە
علامە خالدی چل سالیە
راستە ئەز کبیرم ل جمیع فقیا وی
من حەزە سلم بکەم الٳجازەیا علمی ب دەستێ وی .
هەروەسا سید سلیمان حوسەینی شوشی ئێک بوو ژ خەلیفێن سید شیخ نورالدین بریفکانی قدس سرە ل گوندێ شوشێ و تەکیا شوش هەروەک وی د دەستنڤیسەکا خۆدا دایە دیارکرن کو دبێژیت ئەز بوویمە خەلیفێ سەید شیخ نورەدینێ بریفکانی قدس سرە ل سالا ١٨٢٠ز. پاشی هەر ل گوندێ شوشێ دمینیت لێ ژبەر زوریا تەمەنێ وی و نەخۆشیێ، ل سالا ٢٥جمادی الٲخری ١٢٤١مشه‌ختی بەرامبەر ١٨٢٥ز ل مەدرەسە و تەکیا شیخ شەمسەدینێ قوطبێ شوشی دچیتە بەردلوڤانیا خۆدێ لگوندێ شـوشێ و لدویف وەسیەتا زانایێ مەزن و زاهد و مرشد سەید سلێمانێ حوسەینیێ شوشی کو ل گورستانا تـەکیا بریفکان ل دەڤەرا مزیریا هاته ڤەشارتن ل دەف شێخێ وی حەزرەتێ غوس شیخ نورەدینێ بریفکانی.
ژێدەر:
1- دەستنڤیسێن سەید سلێمانێ حوسەینیێ شوشی.
2- دەستنڤیسێن سەید مەلا سعدیێ حوسەینیێ شوشی.
3- هێرش کمال رێکانی. مەدرەسەیا سەیدخانی(جەدیدە)، زانا و دەستنڤیس و شاگردێن وێ ، گوڤارا روگەھ ، ژمارە ١٤، سالا٢٠٢٢ێ
4- د آزاد سعید سمو، ملا يحيى المزوري ودوره الصالحي بين مولانا خالد النقشبندي والشيخ معروف النودهي،www، 2012.
